Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, όπως ήταν το πλήρες όνομά του πριν την εκλογή του στο παπικό αξίωμα τον Μάρτιο του 2013, άφησε το δικό του αποτύπωμα στα παγκόσμια πράγματα, ξεχωρίζοντας μεταξύ άλλων για την προοδευτική του σκέψη ως θρησκευτικός ηγέτης, αλλά και για την αγάπη του για τον αθλητισμό.
Συγκεκριμένα, για το ποδόσφαιρο. Γεννημένος στην Αργεντινή και το Μπουένος Άιρες γαρ, ο επί χρόνια Καρδινάλιος του τάγματος των Ιησουιτών θα ήταν μάλλον παράδοξο να μην κουβαλά τη στρογγυλή θεά στα βιώματά του, να μην έχει σφυρηλατηθεί από την ποδοσφαιρική κουλτούρα που ξεχειλίζει στη χώρα του.
Το «πιο όμορφο παιχνίδι στον κόσμο», όπως το αποκαλούσε, έπαιξε δραστικό ρόλο από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Όπως είχε αποκαλύψει στην αυτοβιογραφία του «Esperanza», έπαιζε από μικρός ποδόσφαιρο στη γειτονιά Φλόρες που μεγάλωσε: «Δεν ήμουν πολύ καλός, με φώναζαν ”pata dura”, που θα πει να έχεις δύο αριστερά πόδια. Αλλά εγώ έπαιζα. Συχνά και ως τερματοφύλακας. Αυτό με προετοίμασε να αντιμετωπίζω τους κινδύνους της ζωής από όπου κι αν προέρχονταν».
Το πάθος για τη Σαν Λορέντσο και η κάρτα μέλους στην Μπόκα Τζούνιορς
Η αγάπη του για το ποδόσφαιρο ήταν συνυφασμένη με το πάθος του για τη Σαν Λορέντσο. Μια ομάδα που ιδρύθηκε μέσω από την ενέργεια ενός τοπικού ιερέα, του πατρός Λορέντσο Μάσα, ο οποίος στην προσπάθειά του να προστατεύσει τα παιδιά της γειτονιάς του Αλμάγκρο που έπαιζαν ποδόσφαιρο στον δρόμο με κίνδυνο να τραυματιστούν, τους έδωσε την ευκαιρία να παίξουν στην αυλή της εκκλησίας του.
Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε δηλώσει κατά τη διάρκεια της θητείας του στο παπικό αξίωμα πως η Σαν Λορέντσο «είναι μέρος της πολιτιστικής μου κληρονομιάς». Δεν σταμάτησε ποτέ να την παρακολουθεί, ακόμα κι αν ο ίδιος δεν έβλεπε ποτέ τηλεόραση, όπως όριζε ο όρκος που έδωσε στην Παναγία της Καρμήλης το 1990. Για την πορεία της μάθαινε από έναν από τους φύλακες του Βατικανού που του άφηνε χαρτιά με τα αποτελέσματα και τη βαθμολογία της στο πρωτάθλημα Αργεντινής.
Πάπας
Η κάρτα μέλους του στη Σαν Λορέντζο είχε τον αριθμό 88,235. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Καρδινάλιος του Μπουένος Άιρες, κάθε 1η Απριλίου διεξήγαγε Λειτουργία στο παρεκκλήσι του Bajo Flores για τον εορτασμό της επετείου ίδρυσης του συλλόγου.
Η εκλογή του σε Ποντίφικα με το όνομα Φραγκίσκος αποδείχθηκε… θαυματουργή για τη Σαν Λορέντσο, η οποία λίγους μήνες αργότερα κατάφερε να αποφύγει τον υποβιβασμό στη 2η κατηγορία και μάλιστα έφτασε μέχρι την κατάκτηση του Κόπα Λιμπερταδόρες το 2014!
Κάπως έτσι, όταν το 2020 αποδέχθηκε την κάρτα μέλους που του απένειμε τιμητικά η μεγάλη αντίπαλος της Σαν Λορέντσο, Μπόκα Τζούνιορς, υπήρξαν αντιδράσεις στην πατρίδα του. Ανέκαθεν, όμως, ο Πάπας Φραγκίσκος έδειχνε με τον βίο του πως η ταπεινότητα και η αγάπη για τον αθλητισμό ξεπερνά τα όρια του φανατισμού και των ατομικών προτιμήσεων.
Το δίλημμα «Μέσι ή Μαραντόνα» και ο τελικός Μουντιάλ που δεν είδε
Ως ο μεγαλύτερος θρησκευτικός ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας, ο Πάπας Φραγκίσκος συνάντησε από κοντά ουκ ολίγους από τους μεγαλύτερους σταρ του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού.
Λιονέλ Μέσι, Ντιέγκο Μαραντόνα, Τζιανλουίτζι Μπουφόν, Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς, Φίλιπ Λαμ μερικές μόνο από τις εξέχουσες ποδοσφαιρικές προσωπικότητες που είχαν τετ-α-τετ μαζί του την περασμένη δεκαετία.
Μαζί με τις επισκέψεις στο Βατικανό, είχε αποκομίσει και δεκάδες συλλεκτικά αντικείμενα, τα οποία και δώρισε στο ξακουστό Μουσείο του Βατικανού διαμορφώνοντας μια ιδιαίτερη ποδοσφαιρική γωνιά για όλους τους φιλάθλους δίπλα στην Πινακοθήκη του μουσείου. Η συλλογή του περιλαμβάνει υπογεγραμμένες μπάλες, φανέλες ποδοσφαιριστών, παπούτσια, φωτογραφίες από τις συναντήσεις του με τις εθνικές ομάδες της Ιταλίας και της Αργετινής. Στα πιο λαμπερά εκθέματα μία υπογεγραμμένη φανέλα του Πελέ, μια μπάλα που δώρισε ο Τζιανλουίτζι Μπουφόν, καθώς και η φανέλα της ομάδας του, Σαν Λορέντσο με την επιγραφή «πρωταθλητής Φραγκίσκος» στο πίσω μέρος.
Από τις κατ’ ιδίαν συναντήσεις του, ξεχώρισε αυτή με τον Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα το 2014. Ήταν τότε που ο Πάπας Φραγκίσκος ρώτησε χιουμοριστικά τον αείμνηστο «Pibe D’ Oro» για το ποιο από τα δύο χέρια του ήταν το… Χέρι του Θεού.
Το 2022, πριν από τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου ανάμεσα στην πατρίδα του, Αργεντινή και τη Γαλλία (τον οποίο λόγω του όρκου του δεν τον είδε ποτέ και φέρεται να τον άκουσε από το ραδιόφωνο) είχε ζητήσει από όποια χώρα νικούσε να γιορτάσει τη νίκη της με «ταπεινότητα». Στο ίδιο διάστημα είχε κληθεί να απαντήσει στο μεγάλο ερώτημα για κάθε Αργεντινό: Μέσι ή Μαραντόνα;
«Ο Μαραντόνα ως παίκτης ήταν εξαιρετικός. Αλλά ως άνθρωπος, απέτυχε», αναφερόμενος στους προσωπικούς δαίμονες του Ντιεγκίτο, τις εξαρτήσεις στο αλκόολ και τα ναρκωτικά.
Όσο για τον Μέσι; «Ένας τζέντλεμαν. Αλλά εγώ θα επέλεγα έναν τρίτο, τον Πελέ. Ένας εγκάρδιος άνθρωπος».
Ο αθλητισμός ως όχημα ειρήνης και αξιών
Ο Πάπας Φραγκίσκος δεν αντιμετώπισε ποτέ το ποδόσφαιρο ως κάτι λιγότερο από αυτό που είναι: το δημοφιλέστερο άθλημα του λαού. Μέσα από τον βίο του και τις δημόσιες ομιλίες του, όμως, χρησιμοποιούσε τη στρογγυλή θεά και τον αθλητισμό γενικότερα ως όχημα ειρήνης και αξιών. Κόντρα στη διαφθορά και τα χρήματα που διακυβεύονται στα ανώτερα στρώματα, έβλεπε τι σήμαινε το άθλημα για τον απλό κόσμο.
«Είτε είσαι ερασιτέχνης, είτε επαγγελματίας, είτε σου αρέσει να το βλέπεις στην τηλεόραση, δεν υπάρχει διαφορά: το ποδόσφαιρο είναι μέρος της ζωής των ανθρώπων».
Σε κάθε του τετ-α-τετ με ποδοσφαιριστές και αθλητές στο Βατικανό, φρόντιζε να τους θέσει προ των κοινωνικών τους ευθυνών και προειδοποιούσε για τις υπερβολές του επαγγελματικού ποδοσφαίρου.
Εκτός από το ποδόσφαιρο, τον ενδιέφεραν όλα τα μεγάλα αθλήματα. Το μπάσκετ, λόγω και του πατέρα του που αγωνιζόταν ερασιτεχνικά με τη Σαν Λορέντσο, το τένις, το βόλεϊ, το ράγκμπι. Βρίσκοντας πάντα συμβολισμούς για να μεταφράσει τη φύση των αθλημάτων με τα θρησκευτικά νοήματα και τις οικουμενικές αξίες της ζωής, όπως οι παρακάτω φράσεις του:
Για το τένις: «Ένας διάλογος που μας επιτρέπει να βελτιωνόμαστε»
Για το ράγκμπι: «Όταν δίνουμε την μπάλα χέρι με χέρι, μέχρι να φτάσουμε τον στόχο μας».
Για τον αθλητισμό: «Καταλύτης εμπειριών για την κοινωνία και την ανθρώπινη οικογένεια».
