Φθορές στην Αυτοκρατορική Πύλη και καταστροφές στους τοίχους: Θλίψη και οργή προκαλούν οι εικόνες από τους βανδαλισμούς στην Αγία Σοφία, που κάνουν το γύρο του κόσμου.
Αρχαιολόγοι και ιστορικοί τέχνης προειδοποιούν ότι αν το εμβληματικό μνημείο του βυζαντινού και παγκόσμιου πολιτισμού δεν προστατευτεί και δεν γίνουν έργα αναστήλωσης τώρα δεν θα αντέξει μέχρι το 2050.
Οι φωτογραφίες από την Αγία Σοφία, που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δείχνουν γυναίκες να ξύνουν τους τοίχους και να κρύβουν κομμάτια στις τσάντες τους ως ενθύμιο της επίσκεψής τους ή ως φυλαχτό.
«Αποσπάνε κομμάτια από τους τοίχους του ιστορικού κτηρίου και τα βάζουν σε σακούλες. Πρόσφατα, η ιστορική Αυτοκρατορική Πύλη της Αγίας Σοφίας καταστράφηκε και κάποιοι προσπάθησαν να σκίσουν ένα κομμάτι από την πόρτα και να το φάνε. Η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων, σε ανακοίνωσή της για το θέμα, υποστήριξε ότι η ξύλινη τεχνοτροπία στην Αυτοκρατορική Πύλη ήταν φθαρμένη από τη συνήθη διαδικασία φθοράς του ξύλου και ότι δεν υπήρξε κενό ασφαλείας. Στην Αγία Σοφία έσπασαν και το κάλυμμα της ιστορικής δεξαμενής και οι επισκέπτες έβαζαν μέσα τα παπούτσια τους» γράφει η Cumhuriyet. «Η Αγία Σοφία είχε έρθει στο προσκήνιο με τις ζημιές στην Αυτοκρατρική Πύλη και τώρα αποκαλύφθηκε ότι καταστρέφονται τοίχοι. Δεν το χωράει ο νους. Χώρες σε όλο τον κόσμο να προσεύχονται να έχουν ένα τέτοιο μέρος σαν την Αγία Σοφία, ενώ εμείς που την έχουμε, την καταστρέφουμε» είπε η η παρουσιάστρια του καναλιού Haber Turk, Αφσίν Γουρντακούλ.
Περαιτέρω, η εφημερίδα Cumhuriyet, επικαλούμενη δηλώσεις ειδικών, προχώρησε σε μια δυσοίωνη πρόβλεψη:
«Η Αγία Σοφία δεν θα δει το 2050».
Οι φωτογραφίες που δημοσιεύει η εφημερίδα για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Αγία Σοφία μιλούν από μόνες τους:
Ο ιστορικός τέχνης Σερίφ Γιασάρ δήλωσε στην ίδια εφημερίδα:
«Μίλησα με πολλούς φίλους που δουλεύουν στην Αγία Σοφία. Όλοι μου είπαν: “Δεν είμαστε υπεύθυνοι για αυτές τις εικόνες, δεν επαρκούμε. Αυτό το πλήθος δεν είναι ένα μέγεθος που μπορούμε να παρακολουθήσουμε. Είπαμε σε όλους ότι το προσωπικό δεν επαρκεί, αλλά κανείς δεν έφερε νέους υπαλλήλους. Όλοι μας κατηγορούν στα κοινωνικά δίκτυα”. Όπως σας είπα, αυτή η κατάσταση όσο εκεί υπάρχουν άνθρωποι που δεν κατανοούν, θα δούμε πολλά ακόμη. Αν δεν ληφθούν μέτρα το συντομότερο δυνατό και δεν γίνει αποκατάσταση, η Αγία Σοφία δεν θα δει το 2050. Αυτό είναι σίγουρο».
Από την πλευρά του ο φιλόσοφος και θεολόγος, καθηγητής Σαχίν Φιλίζ, υποστηρίζει:
«Επειδή τη βλέπουν (σ.σ. την Αγία Σοφία) ως τόπο λατρείας, πέρασε στο κοινό η εντύπωση ότι το κάθε κομμάτι, κάθε πέτρα της είναι ιερή. Μετατράπηκε σε ένα είδωλο λόγω της θρησκευτικής της αξίας και όχι της ιστορικής. Εφόσον δεν σταματούν αυτές οι καταστροφές, παύει να είναι και τόπος λατρείας. Η μετατροπή του από μουσείο σε τόπο λατρείας δημιούργησε στο κοινό μια εντύπωση ιερότητας του χώρου. Δεδομένου ότι είναι τζαμί, δεν μπορεί να επιτηρηθεί σωστά. Όλοι μπαίνουν ελεύθερα είτε ο σκοπός τους είναι η λατρεία είτε όχι. Επομένως, η καταστροφή θα συνεχιστεί. Υπάρχουν πολλά όμορφα τζαμιά όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσευχηθούν. Οι πολιτικοί έχουν μεγάλη ευθύνη σε αυτό που συμβαίνει στην Αγία Σοφία. Για να αποτραπεί η καταστροφή, θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος, αλλά δεν είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή».
Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Kληρονομιάς της UNESCO, η Αγία Σοφία έλαβε σχεδόν τη σημερινή μορφή το 532 μ.Χ. επί του αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Μετά την Άλωσης της Πόλης το 1453 μετατράπηκε σε τζαμί. Το 1934, με ενέργειες του Κεμάλ Ατατούρκ, άρχισε η συντήρηση του μνημείου, αποκαλύφθηκαν όσες τοιχογραφίες και ψηφιδωτά είχαν διασωθεί και άρχισε να λειτουργεί ως μουσείο. Πέρυσι το καλοκαίρι, με πρωτοβουλία του ίδιου του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μετατράπηκε εκ νέου σε τέμενος.
