Mορεί στις μέρες μας ο Αίαντας να μην διανύει την καλύτερη στιγμή της ιστορίας του όμως τα επιτεύγματα της ομάδας στα 116 χρόνια ζωής της, την έχουν κατατάξει και όχι άδικα ανάμεσα στις κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης. Κύπελλα Πρωταθλητριών, Κυπελλούχων, ΟΥΕΦΑ, Πρωταθλήματα και Κύπελλα Ολλανδίας. Είναι μόνο κάποια από τα τρόπαια που κοσμούν σήμερα το μουσείο ενός τεράστιου κλαμπ, την φανέλα του οποίου έχουν φορέσει παίκτες όπως ο Γιόχαν Κρόιφ, ο Μάρκο Φαν Μπάστεν και ο Φρανκ Ράικαρντ.
Η ίδρυση του συλλόγου
Ο σύλλογος ξεκίνησε αρχικά το 1894 ως μία νεοσύστατη ομάδα με την ονομασία Footh-Ball Club Ajax, που όμως δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εποχής και έφτασε ένα βήμα πριν την οριστική διάλυση. Στις 18 Μαρτίου του 1900, όμως, η ιστορία της ομάδας αλλάζει. Τέσσερις φανατικοί ποδοσφαιρόφιλοι, οι Φλόρις Στέμπελ, Κάρελ Ρίσερ, και τα αδέρφια Χαν και Γιοχαν Ντάντε, απολαμβάνοντας το ποτό τους στο διάσημο καφέ-μπαρ «Ανατολικές Ινδίες», αποφασίζουν να δώσουν νέα πνοή στον ημιθανή ποδοσφαιρικό σύλλογο, τον όποιο μετονομάζουν σε Άγιαξ. Η ιδέα τους είναι επηρεασμένη από τις διδαχές της «Ιλιάδας» του Ομήρου και εμπνευσμένη από τον Αρχαίο Έλληνα ήρωα του Τρωικού πολέμου, τον Αίαντα τον Σαλαμίνιο, ξακουστό για την τρομερή του δύναμη και απαράμιλλη ανδρεία.
Τα πρώτα χρόνια
Για πρώτη φορά στην μεγάλη κατηγορία ο Άγιαξ ανέβηκε το 1911, όμως δεν κατάφερε να σταθεί απέναντι στις μεγάλες ομάδες και ο υποβιβασμός ήρθε φυσιολογικά το 1914, για πρώτη και μοναδική φορά στην ιστορία του συλλόγου. Την αμέσως επόμενη σεζόν επιστρέφει στα «μεγάλα σαλόνια» και μάλιστα κατακτά δυο συνεχόμενα πρωταθλήματα τις επόμενες δυο σεζόν, τα οποία όμως κρίνονται άκυρα από την Ολλανδική ομοσπονδία λόγω του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Ο πρώτος μεγάλος τίτλος έρχεται το 1917 όπου ο «Αίαντας» κατακτά το κύπελλο Ολλανδίας. Το 1918 η ομάδα κερδίζει το πρώτο – αναγνωρισμένο αυτή τη φορά- πρωτάθλημα Ολλανδίας. Το 1921 η Φέγενορντ, συμμετέχει για πρώτη φορά στην μεγάλη κατηγορία και ξεσπά η μεγάλη κόντρα. Στο πρώτο παιχνίδι κόντρα στον Άγιαξ, ο «Αίαντας» παίρνει τη νίκη με ένα γκολ που κακώς μέτρησε. Η Φέγενορντ ζητά την παρέμβαση της δικαιοσύνης και το ματς οδηγείται στα… δικαστήρια, όμως, η ομάδα του Ρότερνταμ δεν δικαιώνεται. Στη δεκαετία του ’40, ο σύλλογος κατακτά μόνο ένα εθνικό πρωτάθλημα το 1947 και ένα κύπελλο Ολλανδίας το 1942. Το 1955 το ολλανδικό πρωτάθλημα μετατρέπεται σε επαγγελματικό και ο Άγιαξ κατακτά τον τίτλο το 1957 αλλά και αυτόν του 1960, ενώ το 1961 θα συμμετάσχει για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκή διοργάνωση, και συγκεκριμένα στο κύπελλο κυπελλούχων.
Το total football του Μίχελς
Στα μέσα της δεκαετίας του ΄60, τις τύχες του συλλόγου αναλαμβάνει ένας παλιός του παίκτης, ο Ρίνους Μίχελς, ο οποίος έμελλε ν’ αλλάξει το ρου της ιστορίας του ποδοσφαίρου, σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Μίχελς δίνει πολύ μεγάλη βαρύτητα στις ακαδημίες και αποτέλεσμα του μοντέλου του είναι το επαναστατικό για την εποχή σύστημα του «Total Football». Οι ακαδημίες του συλλόγου, βγάζουν μεγάλα ταλέντα όπως οι Ρούντι Κρολ, Άρι Χάαν, Γιόχαν Νέεσκενς, και το συνώνυμο του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου Γιόχαν Κρόιφ, οι οποίοι θα δημιουργήσουν την θρυλική ομάδα της περιόδου 1965-1973. Στα χρόνια του Μίχελς ο Άγιαξ αγωνίζεται στον πρώτο τελικό της ιστορίας του. Το 1969 αντιμετωπίζει τη Μίλαν για το Κυπέλλου Πρωταθλητριών, αλλά ηττάται με το βαρύ 4-1. Το 1971 επιστρέφει στους τελικούς, αντιμετωπίζοντας στο Γούεμπλεϊ τον Παναθηναϊκό, του οποίου και επικρατεί με 2-0, κατακτώντας τον πρώτο ευρωπαϊκό του τίτλο. Το 1972 και το 1973 έρχονται ακόμα δύο Κύπελλα Πρωταθλητριών όμως στον πάγκο κάθεται πλέον ο Στεφόν Κάβας.
Την συγκεκριμένη χρονιά η ομάδα κατακτά όλες τις διοργανώσεις στις οποίες λαμβάνει μέρος (Νταμπλ στην Ολλανδία, Πρωταθλητριών, Διηπειρωτικό, Ευρωπαϊκό Σούπερ-Καπ). Εκείνη την χρονιά ταξιδεύει στην Ελλάδα, σε μια προσπάθεια να αναζητήσει τις ρίζες του. Με αρκετούς αναπληρωματικούς, αγωνίζεται στο «ξερό» γήπεδο της Σαλαμίνας με τον τοπικό Αίαντα, του οποίου επικρατεί με 2-0.
Από παίκτης, προπονητής
Μετά το 1973, ο σύλλογος χάνει πολλούς από τους πρωτοκλασάτους παίκτες, με κυριότερο τον «Ιπτάμενο Ολλανδό» ο οποίος εντάσσεται στο δυναμικό της Μπαρτσελόνα, και ως εκ τούτου ακολουθεί περίοδος παρακμής. Ο Άγιαξ επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο το 1977 όταν και κατακτά το πρωτάθλημα, όπως επίσης και τα επόμενα 5, παρουσιάζοντας μία ομάδα από νέα αστέρια του Ολλανδικού ποδοσφαίρου, που μαζί με τον Κρόιφ που έχει γυρίσει στην ομάδα το 1981, συνθέτουν ένα αξιόμαχο σύνολο. Το 1983 ο «Ιπτάμενος Ολλανδός» αποχωρεί για άλλη μια φορά, για να επιστρέψει όμως το 1985 ως προπονητής πια, στον σύλλογο που τον ανέδειξε. Ο Κρόιφ εφαρμόζει τακτικές που επιτρέπουν στον Άγιαξ να αποδώσει ένα άκρως επιθετικό ποδόσφαιρο, με πρωταγωνιστές τα νέα του μεγάλα ταλέντα Μάρκο φαν Μπάστεν και Φράνκ Ράικαρντ. Το 1987 σηκώνει το κύπελλο Κυπελλούχων κόντρα στη Λοκομοτίβ Λειψίας, ενώ την επόμενη χρονιά υπερασπίζεται τον τίτλο του κόντρα στην Μαλίν, χωρίς ωστόσο να το καταφέρει, αφού ηττάται με 1-0. Η επόμενη σεζόν σηματοδοτείται από την διωγμό του Κρόιφ που είχε ως συνέπεια η ομάδα να μείνει μακριά από τις επιτυχίες.
Η τελευταία αναλαμπή
Την περίοδο 1992-1993 στον πάγκο βρίσκεται ο Λούις Φαν Γκααλ ο οποίος προσπαθεί με κάθε τρόπο να αξιοποιήσει τις ακαδημίες και να επαναφέρει το δόγμα του επιθετικού ποδοσφαίρου στο Ντε Μερ. Η επάνοδος στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις είναι εντυπωσιακή για τον Αίαντα, αφού κατακτά το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ στο διπλό τελικό με την Τορίνο. Οι Κλάιφερτ, Ζεεντορφ, Ντάβιτς, Ραιζιγκερ, Κανού, Φαν ντε Σααρ, Οβερμαρς, Λιτμάνεν, Μπογκάρτε και οι αδελφοί Ντε Μπούρ αποτελούν ένα φανταστικό σύνολο που το 1995 θα φτάσει στην κατάκτηση του Τσάμπιονς Λιγκ μετά τον νικηφόρο τελικό κόντρα στην Μίλαν.
Το 1996 ο Άγιαξ θα βρεθεί στον τελευταίο του μεγάλο τελικό μέχρι και τις μέρες όμως θα ηττηθεί από την Γιουβέντους στα πέναλτι με 4-2. Από εκεί και πέρα ο Αίαντας έχει να επιδείξει μόνο εγχώριες διακρίσεις κατακτώντας πρωταθλήματα και Κύπελλα Ολλανδίας. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές στιγμές δείχνουν να ανήκουν στο παρελθόν. Τουλάχιστον προς το παρόν…
Οι Έλληνες του Άγιαξ
Το 1999 ο Νίκος Μαχλάς, γίνεται ο πρώτος Έλληνας που παίρνει μεταγραφή στο σύλλογο, με τον οποίο ο Άγιαξ κατακτά το πρωτάθλημα το 2002. Το 2004, και ενώ ο Μαχλάς έχει πια αποχωρήσει, άλλος ένας Έλληνας περνά το κατώφλι του Άμστερνταμ Αρίνα. Ο λόγος για τον Γιάννη Αναστασίου, ο οποίος συμβάλει τα μέγιστα, ούτως ώστε ο Αίαντας να κατακτήσει το πρωτάθλημα, που θα είναι και ο τελευταίος που κατακτά η ομάδα μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Το 2005, ο Άγγελος Χαριστέας θα γίνει ο τρίτος κατά σειρά Έλληνας παίκτης που θα φορέσει τη φανέλα του Άγιαξ, με τον οποίο θα κατακτήσει το Κύπελλο Ολλανδίας το 2006, πριν αποχωρήσει οριστικά μαζί με τον Αναστασίου την ίδια χρονιά.
