Σε τουλάχιστον τέσσερα σημεία του λόφου Καστά στην Αμφίπολη, πρέπει να διερευνήσει την πιθανότητα ύπαρξης άλλων ταφικών μνημείων η αρχαιολογική σκαπάνη. Είναι τα σημεία που υποδεικνύονται από τα αποτελέσματα της γεωφυσικής έρευνας, και τα οποία ίσως κρύβουν άλλες αρχαιότητες.
Πάντως, τα αποτελέσματα της γεωφυσικής έρευνας έδειξαν ότι ο τάφος ο οποίος ανακαλύφθηκε, δεν συνεχίζεται και δεν έχει άλλο κτίσμα δίπλα του. Οπως είχε αναφέρει και ο πολιτικός μηχανικός Δημήτρης Εγγλέζος, για τον συγκεκριμένο τάφο δημιουργήθηκε όρυγμα στο φυσικό έδαφος από τους κατασκευαστές, και στη συνέχεια, αφού κτίστηκε το εσωτερικό του, συσσωρεύτηκαν επάνω του χώματα ώστε να δημιουργηθεί ο τύμβος. Οι παρεμβάσεις έγιναν στα πρανή. Με βάση τη μορφή του λόφου όπως ήταν τότε, έγιναν και οι μετρήσεις.
Ο λόφος Καστά, λένε οι γεωλόγοι, είναι φυσικός και οι επιχωματώσεις αποτελούν μόνο μικρό τμήμα του. Η διερεύνηση των πέντε στρεμμάτων (σε σύνολο 20) έδειξε πως το χώμα που μεταφέρθηκε από ανθρωπογενείς δραστηριότητες είναι λίγο και τα σημεία ενδιαφέροντος όχι πολλά.
Ο καιρός
Οι γεωσκοπήσεις θα συνεχιστούν αλλά οι καιρικές συνθήκες δεν το επιτρέπουν πάντοτε. Χθες επί παραδείγματι, που ο καιρός ήταν καλός και το έδαφος στεγνό (απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσουν τα ηλεκτρόδια), έγιναν κάποιες μετρήσεις. Ανάλογη δουλειά θα γίνεται τις μέρες που δεν θα έχει βροχή.
Η επικεφαλής της ανασκαφής είναι εκτός Ελλάδας από τις αρχές Δεκεμβρίου. Επομένως, τα όποια ανασκαφικά βήματα θα αποφασισθούν μετά την επιστροφή της.
Πριν ξεκινήσει νέα ανασκαφική εργασία, εάν και εφόσον αποδειχθεί ότι υπάρχει βάση για να γίνει, και ότι ίσως στα σημεία υπάρχουν όντως ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, θα πρέπει να υποβάλει αίτημα για χαρακτηρισμό της ανασκαφής ως συστηματικής και αυτό να εξεταστεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, όπως ορίζει ο αρχαιολογικός νόμος.
Η ανακοίνωση που εξέδωσε χθες το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού αναφέρερει πως «η γεωφυσική διασκόπηση και η γεωλογική χαρτογράφηση του λόφου Καστά στην Αμφίπολη ξεκίνησαν την 11η Νοεμβρίου 2014 και διεξήχθησαν με αποσπασματικό χαρακτήρα, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.
Η έρευνα επικεντρώθηκε στη δημιουργία μοντέλου του εδάφους της εποχής, πριν από την παρέμβαση για την ανέγερση του θόλου. Για τον σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκαν γεωλογικές και τεκτονικές παρατηρήσεις καθώς και αριθμός ηλεκτρικών τομογραφιών. Οι πρόσφατες αποχωματώσεις και τα προγενέστερα σκάμματα προσέφεραν χώρο παρατηρήσεων για απτές και αδιαμφισβήτητες αποδείξεις της θέσεως και των χαρακτηριστικών των γεωλογικών σχηματισμών».
«Σ’ αυτή τη φάση ερευνήθηκε το υπέδαφος στον χώρο γύρω από τον θόλο, δηλαδή το πρανές βόρεια, όπως και τα άνδηρα που σχηματίστηκαν από την προηγηθείσα ανασκαφή, στα ανατολικά και δυτικά της», συνεχίζει η ανακοίνωση: «Η διασκόπηση των χώρων πραγματοποιήθηκε εφαρμόζοντας τη μέθοδο της ηλεκτρικής τομογραφίας και σε πολύ μικρή έκταση τη μέθοδο του ραντάρ υπεδάφους (γνωστής και ως GPR ? Ground Penetrating Radar) λόγω των μεθοδολογικών περιορισμών, στις συγκεκριμένες γεωλογικές και αρχαιολογικές συνθήκες.
Η έρευνα επιβεβαίωσε ότι ο λόφος έχει μεικτή δομή με το μεγαλύτερο τμήμα του να είναι φυσικό, ενώ η ανθρωπογενής επίχωση συνιστά σχετικά μικρό τμήμα. Ο θόλος φαίνεται ότι εδράστηκε και ανεγέρθηκε εντός ορύγματος, το οποίο διανοίχτηκε στους γεωλογικούς σχηματισμούς των πρανών του προϋπάρχοντος λόφου, που περατώνεται λίγα μέτρα βόρεια του θόλου.
Η γεωφυσική διασκόπηση έδωσε απεικονίσεις του εσωτερικού του λόφου, όπου εντοπίστηκαν αντιστατικές δομές, οι οποίες διερευνήθηκαν περαιτέρω. Σε μία περίπτωση βόρεια του θόλου, η αφαίρεση των χωμάτων αποκάλυψε ότι η υπεδάφια δομή που απεικονίστηκε με τις ηλεκτρικές τομογραφίες ήταν φακός άμμου, δηλαδή φυσικός σχηματισμός. Η περίπτωση αυτή φαίνεται στο συνημμένο σχήμα. Στην οριζόντια τομογραφική απεικόνιση για υψόμετρο των 93μ., τα θερμά χρώματα δείχνουν τις περιοχές με υψηλή ειδική ηλεκτρική αντίσταση και αντίστοιχα τα ψυχρά χρώματα τις περιοχές με χαμηλή».
«Σημεία ενδιαφέροντος»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν τα σημεία που χρίζουν περαιτέρω διερεύνησης: «Οι τομογραφίες που έδωσαν αυτή την εικόνα διεξήχθησαν στην επιφάνεια του εδάφους, πριν από την αφαίρεση των χωμάτων και η οποία ήταν υψηλότερα του επιπέδου των 93μ. Τα σημεία, όπου έπρεπε να γίνει περαιτέρω διερεύνηση, σημειώνονται ως «σημεία ενδιαφέροντος».
Η λευκή γραμμή στην οριζόντια τομογραφική απεικόνιση σημειώνεται και επί του εδάφους. Είναι φανερό ότι η ανωμαλία της τομογραφίας οφείλεται στον αμμώδη γεωλογικό σχηματισμό.
Σημειωτέον ότι οι ανωμαλίες με τις υψηλές τιμές αντίστασης, οι οποίες φαίνονται στο βόρειο τμήμα της οριζόντιας τομής, δεν αξιολογούνται, επειδή είναι μέσα στους φυσικούς σχηματισμούς.
Στη συγκεκριμένη φωτογραφία (πάνω) φαίνεται ότι το αρχαίο όρυγμα περατώνεται σε μικρή απόσταση βόρεια του θόλου, το βορειότερο τμήμα του οποίου υποδεικνύεται και από το πλαστικό κάλυμμα το οποίο διακρίνεται. Κάποια άλλα σημεία, τα οποία έχουν εντοπιστεί χρήζουν ανασκαφικής διερεύνησης. Η έρευνα συνεχίζεται, όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες».
Την ερευνητική ομάδα αποτελούν ο επικεφαλής καθηγητής Γρηγόρης Τσόκας, Διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής ΑΠΘ, ο καθηγητής Παναγιώτης Τσούρλος, ο αν. καθηγητής Γιώργος Βαργεμέζης, μεταπτυχιακοί φοιτητές και άλλο επιστημονικό προσωπικό του Εργαστηρίου. Συμμετέχουν, επίσης: Ο ιζηματολόγος αν. καθηγητής Γιώργος Συρίδης, ο παλαιοσεισμολόγος, καθηγητής, Σπύρος Παυλίδης και ο γεωλόγος του ΥΠΠΟ Δρ. Ευάγγελος Καμπούρογλου.
Στις 20 Ιανουαρίου η αποκάλυψη των μυστικών του νεκρού
Στις 20 Ιανουαρίου θα γνωρίζουμε το φύλο και την ηλικία του νεκρού/της νεκρής του τάφου της Αμφίπολης. Η μελέτη του οστεολογικού υλικού ανατέθηκε την περασμένη εβδομάδα σε διεπιστημονική ομάδα, που συγκροτείται από ειδικούς επιστήμονες των Πανεπιστημίων Αριστοτελείου και Δημοκριτείου.
Αυτό, όμως, θα είναι το πρώτο στάδιο της έρευνας. Το ερευνητικό πρόγραμμα αποσκοπεί συνολικά στη σύγχρονη προσέγγιση της αρχαιολογίας του θανάτου. Με αφετηρία το άτομο, που εκπροσωπείται από τα σκελετικά κατάλοιπα του τύμβου Καστά, θα διερευνηθεί -με συστηματικό και επιστημονικά δεοντολογικό τρόπο- το ανθρωπολογικό, κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο του πληθυσμού της Αμφίπολης.
Ανάλυση
Η ανάλυση του συγκεκριμένου υλικού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ερευνητικό πρόγραμμα, που περιλαμβάνει την ολιστική προσέγγιση ενός δείγματος περίπου τριακοσίων σκελετών, που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης και καλύπτουν χρονολογικά την περίοδο από το 1000 π.Χ έως το 200 π.Χ.
Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος, το οποίο είναι διετές, θα εφαρμοστούν οι αναγκαίες σύγχρονες αναλυτικές μέθοδοι, όπως έχει ανακοινώσει το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Τα αποτελέσματα των ερευνών του συνολικού υλικού θα ολοκληρωθούν σε διάστημα είκοσι μηνών.
Πηγή: ethnos.gr
