Αν ο Θεός κράτησε ποτέ τιμόνι, τότε ήταν σίγουρα ο Άιρτον Σένα και από την Πρωτομαγιά του 1994 έκανε την Formula 1 φτωχότερη.
Πριν από 27 χρόνια, η είδηση πως ο Βραζιλιάνος «πιλότος» άφησε την τελευταία του πνοή πάνω στην άσφαλτο, κάνοντας αυτό για το οποίο ήρθε στην Γη, σκόρπισε θλίψη σ’ όλον τον κόσμο. «Αν ποτέ έχω κάποιο ατύχημα που τελικά θα μου στοιχίσει τη ζωή μου, θα ήθελα να γίνει μια και έξω. Δεν θα ήθελα να περάσω ούτε στιγμή σε αναπηρικό καρότσι. Ούτε θέλω να καταλήξω σε κάποιο νοσοκομείο, υποφέροντας από κάποια τραύματα. Αν είναι να ζήσω, θέλω να ζήσω έντονα μια ζωή πλήρη», είχε πει μερικούς μήνες πριν τον θάνατό του ο Άιρτον Σένα. Τα λόγια του αποδείχθηκαν προφητικά, τελικά…
Μετά από δέκα σεζόν στη μεγάλη κατηγορία, σε αυτή της Formula 1, το νήμα της ζωής του καλύτερου, ίσως, οδηγού αγώνων όλων των εποχών κόπηκε ξαφνικά όταν το μονοθέσιό του (Williams) ξέφυγε της πορείας του και προσέκρουσε, για αδιευκρίνιστους λόγους μέχρι σήμερα, στον τοίχο της στροφής Ταμπουρέλο. Η ομάδα του κάθισε στο εδώλιο του κατηγορουμένου για τον αδικαιολόγητο σπασμένο άξονα τιμονιού, αλλά στη συνέχεια και μετά από αρκετές συνεδριάσεις, αθωώθηκε.
Ο Άιρτον Σένα ήταν ένας και μοναδικός και πολύ δύσκολα θα δούμε στο μέλλον άλλον οδηγό του δικού του βεληνεκούς. Ήταν ο λόγος για τον οποίο έγινε γνωστή η Formula 1 στις φτωχογειτονιές του πλανήτη. Ήταν ο λόγος για τον οποίο καθηλώνονταν, μπροστά στις τηλεοράσεις, εκατομμύρια άνθρωποι…
Καριέρα σαν παραμύθι…
Ο Άιρτον Ντα Σίλβα Σένα, όπως ήταν το πλήρες ονομά του, γεννήθηκε στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, στις 21/3/1960. Πρώτη φορά βρέθηκε πίσω από το τιμόνι σε ηλικία μόλις τεσσάρων ετών, σε ένα καρτ, δώρο του πατέρα του. Σε ηλικία 13 ετών ξεκίνησε να συμμετέχει σε αγώνες καρτ, ως αντίπαλος αρκετά μεγαλύτερων και σαφώς πιο έμπειρων οδηγών. Στην πρώτη του συμμετοχή κατάφερε να πάρει, άλλωστε, την πρώτη pole position. Το 1977, σε ηλικία 17 ετών κατέκτησε το πρωτάθλημα καρτ Νοτίου Αμερικής, ενώ την ίδια χρονιά αναδείχθηκε δεύτερος στο αντίστοιχο παγκόσμιο.
Το 1983 έκανε το μεγάλο βήμα στην καριέρα του. Μετά από δοκιμές στα σασί των Williams και McLaren, οι άνθρωποι τα Toleman πόνταραν πάνω του και του εμπιστεύτηκαν μια θέση για το μονοθέσιό τους, στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του 1984. Στην πρώτη του σεζόν, στο Μονακό, κατάφερε ν’ ανέβει για πρώτη φορά στο βάθρο (2η θέση) και ολοκλήρωσε το πρωτάθλημα ένατος, με 13 βαθμούς.
Το ταλέντο του και οι επιδόσεις του ήταν τέτοιες που αποτέλεσαν «διαβατήριο» για τη μεταγραφή του στη Lotus. Το 1985, στο Εστορίλ, κατέκτησε την πρώτη θέση υπό βροχή, «ρίχνοντας» σχεδόν σε όλους ένα γύρο. Με τη Lotus κατέκτησε δύο φορές την τέταρτη θέση και μία φορά αναδείχθηκε τρίτος στην τελική κατάταξη.
Το 1988 μεταγράφηκε στη McLaren-Honda, έχοντας ως ομόσταυλο του τον δύο φορές παγκόσμιο πρωταθλητή, Άλεν Προστ. Από την πρώτη μέρα της κοινής τους παρουσίας στο γκαράζ ξεκίνησε η μεταξύ τους κόντρα, η οποία αποτέλεσε για τον Τύπο της εποχής τεράστιο θέμα με καθημερινά… επεισόδια. Ο Βραζιλιάνος απέδειξε, οδηγώντας το εξαιρετικό, για τα δεδομένα της εποχής, μονοθέσιο της McLaren ότι έχει όλα τα φόντα για να κατακτήσει τον τίτλο. Έτσι και έγινε, κάτι το οποίο, φυσικά, δεν άρεσε στον Γάλλο…
Το 1989 ο «πόλεμος» μεταξύ των δύο οδηγών της McLaren είχε ως αποτέλεσμα την αποχώρηση του Προστ (για τη Ferrari) από την ομάδα, αφού, όμως, προηγουμένως είχε κατακτήσει τον τίτλο.
Το 1990 και το 1991 ο Βραζιλιάνος αναδείχθηκε εύκολα παγκόσμιος πρωταθλητής, με τον Γάλλο να γκρινιάζει δημόσια για το μονοθέσιο που του είχαν «στήσει» οι Ιταλοί.
Το 1992 αναδείχθηκε τέταρτος, μετά τους Νάιτζελ Μάνσελ, Ρικάρντο Πατρέζε και Μίκαελ Σουμάχερ, ενώ το 1993 κατέκτησε τη δεύτερη θέση – και πάλι – πίσω από τον Άλεν Προστ και μπροστά από τον ανερχόμενο, τότε, Μίκαελ Σουμάχερ.
Το 1994 ο Σένα ρίσκαρε και αποφάσισε να μεταπηδήσει στην Williams, με την οποία μόνο καλά δεν ξεκίνησε η χρονιά. Δύο εγκαταλείψεις σε ισάριθμους αγώνες είχε ο Βραζιλιάνος, ενώ ο τρίτος ήταν και ο τελευταίος του…
Το δυστύχημα στην Ίμολα
Το κλίμα ήταν ήδη βαρύ την Πρωτομαγιά του 1994 από τον θάνατο του αυστριακού, Ρολάντ Ρατζενμπέργκερ, ο οποίος την προηγούμενη μέρα, κατά τη διάρκεια των δοκιμαστικών, έχασε τον έλεγχο και έριξε το μονοθέσιο του, της Simtek, στις προστατευτικές μπαριέρες. Αυτό δεν ήταν, όμως, το μοναδικό τραγικό περιστατικό, καθώς ο Ρούμπενς Μπαρικέλο νοσηλευόταν τη μέρα του αγώνα σε κρίσιμη κατάσταση, μετά από ατύχημα που είχε με την Jordan.
Λίγο πριν την εκκίνηση οι ουρανοί άνοιξαν, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η εκκίνηση. Εκεί συγκρούστηκε ο Λαμί με τον Λέτο, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν πέντε θεατές από τα λάστιχα που εκτοξεύτηκαν. Οι οιωνοί μόνο καλοί δεν ήταν για τη συνέχεια…
Στον έβδομο γύρο ο Σένα έχασε τον έλεγχο (το μονοθέσιο δεν έστριψε ποτε) και καρφώθηκε στον τοίχο της στροφής Ταμπουρέλο. Όσοι παρακολουθούσαν τότε τον αγώνα από κοντά ή από τους τηλεοπτικούς τους δέκτες, η ανάσα τους κόπηκε για δευτερόλεπτα. Όλοι περίμεναν να τον δουν να κουνάει κάποιο μέλος του σώματός του. Μάταια. Αυτό δεν έγινε ούτε όταν μπήκαν οι τραυματιοφορείς για να τον ανασύρουν από τα συντρίμμια. Ο Σένα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο της πόλης και δύο ώρες αργότερα ανακοινώθηκε ο θάνατός του. Όλο αυτό το διάστημα φάνηκε αιώνας για τους φίλους των μηχανοκίνητων σπορ, καθώς οι ειδήσεις για την κατάστασή του διαδέχονταν η μια την άλλη, χωρίς ωστόσο να υπάρχει διασταύρωση…
Η σωρός του μεταφέρθηκε στο αεροδρόμιο της Μπολόνια, όπου αποδόθηκαν στρατιωτικές τιμές και από εκεί για το Παρίσι, όπου αναχώρησε για το Σάο Πάολο. Οι σκηνές που εξελίχθηκαν στην πατρίδα του ήταν τραγικές. Όλοι, σε κάθε γωνία, σε κάθε δρόμο έκλαιγαν για τον άνθρωπο που τους έκανε να αισθάνονται υπερήφανοι για την καταγωγή τους. Ολόκληρος ο λαός θρηνούσε. Μερικούς μήνες αργότερα, οι ποδοσφαιριστές της Εθνικής Βραζιλίας κατέκτησαν το Μουντιάλ στις ΗΠΑ και μετά το τέλος του τελικού σήκωσαν ένα πανό, με το οποίο του αφιέρωναν το τρόπαιο…
Είπαν γι’ αυτόν:
Νίκι Λάουντα: «Ήταν ο καλύτερος οδηγός όλων των εποχών».
Ρον Ντένις: «Ο Άιρτον Σένα ήταν απίστευτος οδηγός. Οι ικανότητές του και το κουράγιο του θ’ αποτελούν παρακαταθήκη για τους υπόλοιπους οδηγούς μετά απ’ αυτόν».
Ρούμπενς Μπαρικέλο: «Αφιερώνω την εμφάνισή μου (σ.σ. στην Ίμολα, το 1999, όπου κατέκτησε την τρίτη θέση) στον Άιρτον Σένα. Εδώ είναι το μέρος που η ζωή μου άλλαξε.
Άλεν Προστ (1989): «Ο Άιρτον Σένα έχει ένα μικρό πρόβλημα. Νομίζει ότι είναι αθάνατος επειδή πιστεύει στον Θεό. Νομίζω ότι είναι επικίνδυνος για τους άλλους οδηγούς».
Άλεν Προστ: «Είμαι υπερήφανος που τον αντιμετώπισα. Σε επαγγελματικό επίπεδο ήταν ο μοναδικός οδηγός που σεβάστηκα. Στη μνήμη του Άιρτον δεν θα οδηγήσω ξανά μονοθέσιο της Formula 1».
Η ζωή του έγινε ταινία
Ο Βρετανός σκηνοθέτης, Ασίφ Καπάντια, συνέθεσε με άριστο τρόπο στιγμές από τη ζωή του Σένα σε ένα ντοκιμαντέρ, το οποίο προβλήθηκε για πρώτη φορά στο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Σαντάνς των ΗΠΑ. Στη συνέχεια έπαιξε σε πολλά αντίστοιχα φεστιβάλ της Ευρώπης και σήμερα υπάρχει στα σπίτια μας, με τη μορφή dvd.
Ο Καπάντια παρακολούθησε 15.000 ώρες αρχειακού υλικού με πρωταγωνιστή τον τρεις φορές παγκόσμιο πρωταθλητή, για να δημιουργήσει μια ταινία, με διάρκεια 104 λεπτά, η οποία απέσπασε διθυραμβικές κριτικές. Ο «εξώκοσμος» κάποιες φορές τρόπος οδήγησής του, η κόντρα του με τον Αλέν Προστ και οι ξέγνοιαστες στιγμές μακριά από τις πίστες και τα μονοθέσια περνούν μπροστά από τα μάτια του θεατή.
Η ταινία έγινε πραγματικότητα χάρη στην συνεργασία της οικογένειας του Σένα και προκάλεσε ρίγη συγκίνησης σε ανθρώπους, όπως ο Ρον Ντένις, πρόεδρος της McLaren, ο οποίος έκλαιγε για δέκα λεπτά έπειτα από την προβολή της, αδυνατώντας να διατηρήσει την ψυχραιμία του, δείχνοντας πως ο Βραζιλιάνος δεν ήταν απλά ένας «πιλότος» της Formula 1. Ήταν κάτι παραπάνω…
Η καριέρα του Άιρτον Σένα:
Έτος | Τελ. Κατ. | Ομάδα | Αγώνες | Νίκες | Pole pos. | Βαθμοί |
1984 | 9 | Toleman Hart | 14 | – | – | 13 |
1985 | 4 | Lotus Renault | 16 | 2 | 7 | 38 |
1986 | 4 | Lotus Renault | 16 | 2 | 7 | 55 |
1987 | 3 | Lotus Honda | 16 | 2 | 2 | 57 |
1988 | 1 | McLaren Honda | 6 | 8 | 13 | 90 |
1989 | 2 | McLaren Honda | 16 | 6 | 13 | 60 |
1990 | 1 | McLaren Honda | 16 | 6 | 10 | 78 |
1991 | 1 | McLaren Honda | 16 | 7 | 8 | 96 |
1992 | 4 | McLaren Honda | 16 | 3 | 1 | 50 |
1993 | 2 | McLaren Ford | 16 | 5 | 1 | 73 |
1994 | – | Williams Renault | 3 | – | 3 | 0 |