Μέρα με την ημέρα οι αρχαιολόγοι στην Αμφίπολη έρχονται όλο και πιο κοντά στο αρχαίο μυστικό. Ένα μυστικό που περιμένει με κομμένη την ανάσα σχεδόν όλη τη Ελλάδα. Ποιος είναι τελικά ο ένοικος του αρχαίου τάφου;
Ονόματα ακούστηκαν πολλά. Από τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι τη γυναίκα του Ρωξάνη ή τον γιό του Αλέξανδρο Δ’, τον Κάσσανδρο, που έγινε ο δολοφόνος τους, στρατηγούς του Στρατηλάτη. Ποια είναι τα πρόσωπα που μπορεί να είναι θαμμένα στον τάφο της Αμφίπολης. Και δεν είναι ένα ή δυο, αλλά 14.
Μέγας Αλέξανδρος
Η Αμφίπολη είναι η πόλη από την οποία απέπλευσε για την Ασία. Ωστόσο δεν αναφέρεται κάτι σχετικό στην ιστοριογραφία και θεωρείται βέβαιο πως ο τάφος του βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια, αφού πρόσωπα όπως ο Καίσαρας τον έχουν επισκεφθεί και τον έχουν δει. Οι “σεναριογράφοι” της Ιστορίας θέλουν να έχει μεταφέρει τα οστά του εδώ η Ολυμπία, να είναι ένα κενοτάφιο που περίμενε να τα δεχτεί, ακόμα και ένας δεύτερος τάφος.
Ρωξάνη
Η Περσίδα σύζυγος του Αλέξανδρου έγινε μητέρα του γιου του το 323 π.Χ. αφού ο Αλέξανδρος είχε πεθάνει. Η Ρωξάνη αρχικά είχε καταφύγει στην Ήπειρο για να σωθεί από τους επιγόνους, όμως μετά κατέφυγε στην Αμφίπολη, όπου δολοφονήθηκε από τον Κάσσανδρο μαζί με τον γιο της το 311 π.Χ.
Η Ολυμπιάδα, η μητέρα του Αλέξανδρου, είχε δολοφονηθεί έξι χρόνια νωρίτερα. Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε μία ακόμα σύζυγο, την Παρυσάτιδα, κόρη του Αρταξέρξη του Γ’, και ακόμα έναν γιο, τον Ηρακλή, από τη Βαρσίνη. Η τύχη της Παρυσάτιδας αγνοείται.
Αλέξανδρος Δ’
Ο δωδεκάχρονος γιος του Αλέξανδρου και της Ρωξάνης δολοφονήθηκε μαζί της. Αν ο τάφος του βρίσκεται στη Βεργίνα, κάποιος τον έθαψε εκεί “πετώντας” το πτώμα της μητέρας του. Ο Γλαυκίας, επικεφαλής της φρουράς του Κάσσανδρου, παίρνει εντολή να θανατώσει τον μικρό Αλέξανδρο και τη Ρωξάνη, τους οποίους υποτίθεται ότι κηδεμόνευε. Το γεγονός έμεινε κρυφό.
Ολυμπιάδα
Η κόρη του βασιλιά των Μολοσσών Νεοπτόλεμου, σύζυγος του Φιλίππου και μητέρα του Αλέξανδρου, είχε πάρει υπό την προστασία της τη Ρωξάνη και τον εγγονό της όταν επέστρεψε από την Ήπειρο στη Μακεδονία το 317 π.Χ. με στρατό.
Είχε θανατώσει τον νόθο γιο του Φιλίππου, τον Αριδαίο, όταν ο Κάσσανδρος την πολιόρκησε στην Πύδνα και την ανάγκασε σε συνθηκολόγηση.
Η πολιορκία του Κάσσανδρου κράτησε επτά μήνες. Οι πολιορκημένοι αναγκάστηκαν να φάνε έναν ελέφαντα, δώρο του Αλέξανδρου, και συνθηκολόγησαν. Ο Κάσσανδρος δεν σεβάστηκε τους όρους της συνθηκολόγησης και τη δολοφόνησε με λιθοβολισμό το 316 π.Χ. Ο τάφος της εικάζεται ότι είναι στην Τούμπα της Πύδνας και δεν έχει ανασκαφεί. Ο Κάσσανδρος κρατά στα χέρια του τη Ρωξάνη και τον μικρό Αλέξανδρο που θα δολοφονήσει πέντε χρόνια μετά στην Αμφίπολη.Φίλιππος Β’
Όσοι αναζητούν τον τάφο του Φιλίππου στην Αμφίπολη είτε δεν δέχονται πως ο τάφος στη Βεργίνα είναι δικός του είτε πιστεύουν ότι υπάρχει και δεύτερο μνημείο.Ηρακλής
Γιος του Αλέξανδρου που δολοφονήθηκε με τη μητέρα του, την Περσίδα Βαρσίνη.
Οι Ναύαρχοι του Αλέξανδρου
Τρεις ναύαρχοι συνδέονται με την Αμφίπολη. Ο Ανδροσθένης, ο Λαομέδοντας -που γεννήθηκαν εδώ- και ο Νέαρχος που γεννήθηκε ή εξορίστηκε εδώ. Ο Ανδροσθένης από τη Θάσο ήταν και γεωγράφος – χαρτογράφος ως τριηράρχης του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έφτασε μέχρι την Τύλο, νησί στο σημερινό Μπαχρέιν, και έγραψε το έργο “Περίπλους Ινδικής”. Δεν είναι γνωστό πώς και πού πέθανε ή τάφηκε. Ο Λέων της Αμφίπολης θεωρείται ότι στήθηκε για τον Νέαρχο ή τον Λαομέδοντα, αλλά και τον Άγνωνα, έναν αιώνα πριν για να τιμηθούν οι χιλιάδες Αθηναίοι νεκροί.
Μια άλλη άποψη θέλει να συμβολίζει τη δόξα της Αμφίπολης. Διάφορες ενδείξεις στη βάση του θέλουν τον Λέοντα να συνδέεται άμεσα με τον τάφο και τον νεκρό του.Κάσσανδρος
Ο Κάσσανδρος, γιος του Αντίπατρου, δεν ακολούθησε τον στρατό του Αλεξάνδρου στην Ασία, αλλά έμεινε με τον πατέρα του στη Μακεδονία.
Συγκρούεται με τον Πολυσπέρχοντα αλλά τελικά συμμαχεί μαζί του, όταν εκείνος δολοφονεί τον άλλο γιο του Αλέξανδρου, τον Ηρακλή. Ο ετεροθαλής αδερφός του Αλέξανδρου, ο Φίλιππος ο Αριδαίος και η σύζυγός του Ευρυδίκη θα βρουν τον θάνατο από τους άνδρες της Ολυμπιάδας, όπως και ο αδερφός του Κάσσανδρου, Νικάνωρ. Το 311 π.Χ. δολοφονεί τον διάδοχο Αλέξανδρο και τη Ρωξάνη, που είναι φυλακισμένοι στα χέρια του. Πέθανε από υδρωπικία το 279 π.Χ.Πολυσπέρχων
Στρατηγός του Φιλίππου και του Αλέξανδρου.
Επέστρεψε στην Ελλάδα από την Ασία το 324 π.Χ. -μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου- και τοποθετήθηκε από τον Αντίπατρο επίτροπος του κράτους αντί του γιου του, Κάσσανδρου, ο οποίος τον οδήγησε στην πατρίδα του την Ήπειρο στο πλευρό της Ολυμπιάδας και της Ρωξάνης. Όταν η Ολυμπιάδα με τον στρατό της εισέβαλε στη Μακεδονία, έχοντας δολοφονήσει τον Φίλιππο Γ’, ο Κάσσανδρος τη δολοφόνησε και πήρε υπό την προστασία του τη Ρωξάνη και τον γιο του Αλέξανδρου.
Ο Αντίγονος του παρέδωσε τον άλλο γιο του Αλέξανδρου, Ηρακλή, τον οποίο δολοφόνησε το 304 π.Χ. εγκαταλείποντας τη συμμαχία με τον Αντίγονο και προσχωρώντας στις δυνάμεις του Κάσσανδρου.Ηφαιστίωνας
Η άποψη ότι ο τάφος ανήκει στον Ηφαιστίωνα υποστηρίζεται από τον καθηγητή Ιστορίας Θεόδωρο Μαυρογιάννη. Ο τάφος χτίστηκε το 325 π.Χ. κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Αντίγονος ο Μονόφθαλμος
Ο Αντίγονος, στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ανακηρύχθηκε βασιλιάς το 306 π.Χ. Ήταν κυβερνήτης της Φρυγίας όταν έγινε σατράπης της. Συγκρούστηκε με τον Περδίκκα, συμμάχησε με τον Αντίπατρο και αρνήθηκε να αναγνωρίσει την ηγεμονία του Πολυσπέρχοντα που τον διαδέχτηκε. Με τον θάνατο του Περδίκκα -το 321 π.Χ. – ανέλαβε τη Μικρά Ασία και τη Συρία μαζί μέχρι την ενηλικίωση του γιου του Αλέξανδρου.
Η ειρήνη του 311 π.Χ. ανατράπηκε όταν ο Κάσσανδρος δολοφόνησε τη Ρωξάνη και τον γιο της. Το 306 π.Χ. ανακηρύχθηκε διάδοχος του Αλέξανδρου μετά την κατάληψη της Κύπρου και απαίτησε από τον Κάσσανδρο τη Μακεδονία. Οι άλλοι τρεις διάδοχοι -Κάσσανδρος, Σέλευκος, Πτολεμαίος- τον νίκησαν στη μάχη της Ιψού το 301 π.Χ. Ήταν ήδη 81 χρόνων και τάφηκε με βασιλικές τιμές. Το 294 π.Χ. ο γιος του Δημήτριος ο Πολιορκητής διεκδικεί τη Μακεδονία που ελέγχει ο οίκος των Αντιγονιδών ως την κατάκτησή της από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ.
Φίλιππος ο Αριδαίος
Γιος του Φιλίππου που μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου ανακηρύχτηκε βασιλιάς από τον μακεδονικό στρατό ως Φίλιππος Γ’ της Μακεδονίας υπό την εποπτεία του Περδίκκα. Δολοφονήθηκε από τους στρατιώτες που αυτομόλησαν προς την Ολυμπιάδα. Τα οστά του μεταφέρθηκαν από τον Κάσσανδρο στις Αιγές.
Τέλος υπαρχει η πιθανότητα να είναι ο τάφος Πολυανδριον ηρώον ή κενοτάφιο
Η άποψη αυτή ενισχύεται από τις διάφορες επιρροές στην κατασκευή του μνημείου και από το μέγεθός του. Κυρίως η ιδέα υποβάλλεται από τη θέση της Αμφίπολης ως μήλον της έριδος μεταξύ Αθηναίων, Σπαρτιατών και Μακεδόνων, που όταν δεν πολεμούν συμμαχούν έστω προσωρινά μεταξύ τους. Από την ειρήνη του Νικία το 421 π.Χ. έως την εποχή που χρονολογείται ο τάφος μεσολαβεί πάνω από ένας αιώνας, αλλά ο χώρος φιλοξενεί αντικείμενα από διαφορετικές εποχές.
Ο τάφος του Σπαρτιάτη Βρασίδα βρίσκεται στην Αγορά της Αμφίπολης, όπου ετάφη από τους Αμφιπολίτες, τους Σπαρτιάτες και τους συμμάχους τους ως “εθνικός” ήρωας. Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης εστιάζουν στις μαρτυρίες του αυτόπτη Θουκυδίδη που αναφέρει πως στην πόλη στήθηκε μνημείο και καθιερώθηκαν ετήσιοι αγώνες προς τιμήν του. Η 50χρονη ειρήνη του Νικία δεν τηρήθηκε ως γνωστόν.
Η Αμφίπολη πέρασε στη μακεδονική κατοχή που πιθανότατα να έκαναν άλλη χρήση του μνημείου. Πράγμα που σημαίνει πως τα τμήματα του τάφου θα τρελάνουν τους αρχαιολόγους είτε γιατί δεν πρόκειται -όπως φαίνεται από το μέγεθός του- για τάφο, είτε γιατί τα τμήματά του θα προέρχονται από άλλες εποχές. Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα που δεν θα λύσει το μυστήριο, θα πρέπει να στραφεί σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές.
parapolitika.gr
