Καταλονία: κάτι περισσότερο από ένα δημοψήφισμα

Ναι, θα ήταν εξαιρετικά απλοϊκό να πει κάποιος ότι με την Καταλονία ανεξάρτητη από το ισπανικό κράτος η Μπαρτσελόνα δεν θα παίζει πια στην Πριμέρα Ντιβιζιόν και στην ACB. Ναι, αυτό είναι πολύ πιθανό να συμβεί, έχει ήδη λάβει τις σχετικές… προειδοποιήσεις από τις αρμόδιες αρχές (του κράτους της Μαδρίτης, αφού πια μιλάμε υπό αυτούς τους όρους), αλλά πρόκειται για θέμα που πηγαίνει πολύ πίσω στην ιστορία της Ισπανίας και, φυσικά, της Μπαρτσελόνα, αλλά και όλων των άλλων συλλόγων, ποδοσφαιρικών και όχι μόνο.

Οι Καταλανοί δεν θα είναι πια κοινοτικοί αθλητές, αλλά ξένοι, οι οικονομικές συνέπειες θα είναι τεράστιες για τον αθλητισμό της Καταλονίας. Η Μπαρτσελόνα εκτός Τσάμπιονς Λιγκ και Ευρωλίγκας. Είναι έτοιμοι να τις υποστούν; Θα ακολουθήσουν την ιδεολογία τους ή θα επικρατήσει η λογική του… χρήματος; Αυτό είναι το δίλημμα. Θα παραμείνει η Μπαρτσελόνα mes que un club ή θα προτιμήσει την… οικονομική ασφάλεια; Μια επιχείρηση δεν είναι στο κάτω κάτω; Αν, βέβαια, της επιτραπεί να είναι αυτή που θα αποφασίσει!

Ο πρόεδρος της ισπανικής ποδοσφαιρικής Λίγκας, Χαβιέρ Τέμπας, ήταν σαφής. Αν η Καταλονία αποφασίσει να μην ανήκει πια στην Ισπανία, τότε η Μπαρτσελόνα, όπως φυσικά και η Εσπανιόλ και οι υπόλοιποι σύλλογοι της περιοχής, δεν έχουν πια το δικαίωμα να παίρνουν μέρος στο ισπανικό πρωτάθλημα.

«Ένα πρωτάθλημα χωρίς τη Μπαρτσελόνα; Σε αυτό το επίπεδο και σε αυτό τον κόσμο που ζούμε, όλα είναι πιθανά, όχι μόνο σε αυτό το θέμα, αλλά σε οποιοδήποτε τομέα της ζωής μας» είχε πει επί του θέματος πριν από δύο χρόνια ο πρώην προπονητής της ποδοσφαιρικής ομάδας, Λουίς Ενρίκε. Ωστόσο, ο σύλλογος πήρε θέση ξεκάθαρη σε ό,τι αφορά το δημοψήφισμα, εναντίον της διεξαγωγής του οποίου αποφάσισαν τα ισπανικά δικαστήρια. «Θέλουμε δημόσια να εκφράσουμε τη στήριξή μας σε όσους προσπαθούν για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων και θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τη θέληση της πλειοψηφίας των Καταλανών, εφόσον αυτό γίνεται με πολιτισμένο και ειρηνικό τρόπο» ανέφερε η ανακοίνωση του καταλανικού συλλόγου.

Η Μπαρτσελόνα στήριξε το δημοψήφισμα, η Εσπανιόλ όμως κράτησε αποστάσεις… Μέσω των κοινωνικών δικτύων, ο άλλος μεγάλος σύλλογος της Καταλανίας ανέφερε ότι παρακολουθεί με «προσοχή και ανησυχία» το τι συμβαίνει «στην αγαπημένη μας γη» και ελπίζει επίσης ότι αυτή η κατάσταση έντασης θα επιλυθεί «με διάλογο και ευθύνη όλων». «Είμαστε αθλητικός σύλλογος, όχι πολιτικός, και εστιάζουμε στην ανάπτυξη και το έργο μας» τόνισε σχετικά ο διευθύνων σύμβουλος της Εσπανιόλ, Ραμόν Ρομπερτ.

Δεν είναι, φυσικά, η πρώτη φορά που η Μπαρτσελόνα «μπλέκεται» σε αυτό το πολιτικό παιχνίδι.  Και, φυσικά, πρόκειται για μια ιστορία που κρατά, σε ότι αφορά τους Καταλανούς, από τις αρχές του 18ου αιώνα και την παράδοση της Βαρκελώνης στα στρατεύματα του Φίλιππου του 5ου, Ισπανού μονάρχη, μετά από πολιορκία 14 μηνών τον Σεπτέμβριο του 1714. Για τους Καταλανούς αυτή ήταν η τελευταία ημέρα της ελευθερίας τους.  Το 1980 επανασυστάθηκε πια το τοπικό Κοινοβούλιο, ενώ το Σύνταγμα της Αυτονομίας όρισε τα εθνικά σύμβολα. Την ημέρα αυτή τιμά και η Μπαρτσελόνα με ειδικό τελετουργικό στο γήπεδό της και με τους οπαδούς της, αν συμπίπτει με εντός έδρας παιχνίδι, να τραγουδούν τον εθνικό ύμνο της Καταλονίας.

Ούτως ή άλλως, από την ίδρυσή της, το 1899, η Μπαρτσελόνα συνδέθηκε με τη Βαρκελώνη. Σε μια εποχή που ο ισπανικός ιμπεριαλισμός άρχισε να καταρρέει, η ομάδα πολύ γρήγορα έγινε το όχημα της Καταλονίας απέναντι στην κεντρική εξουσία της Μαδρίτης, όπου ήταν η έδρα του βασιλιά. Οι Καταλανοί, που επεδίωκαν την ελευθερία τους, υπέφεραν τόσο κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του στρατηγού Πρίμο Ντε Ριβέρα στη δεκαετία του 1920, όσο και κατά τη μακρόχρονη δικτατορία του Φράνκο. Η Βαρκελώνη ήταν το κέντρο των Δημοκρατικών στη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου. Ο Γιόζεπ Σουνιόλ, ένας αριστερός διανοούμενος που είχε εκλεγεί βουλευτής στην τοπική Βουλή της Καταλονίας και ήταν επίσης εκλεγμένος πρόεδρος της Μπαρτσελόνα, εκτελέστηκε στις 5 Αυγούστου 1936 από στρατιωτικές δυνάμεις υπό τη διοίκηση του Φράνκο.

Στον επόμενο εντός έδρας αγώνα της Μπαρτσελόνα, οι οπαδοί της αποδοκίμασαν τον ισπανικό εθνικό ύμνο και η ομάδα τιμωρήθηκε με εξάμηνο αποκλεισμό από κάθε αγωνιστική δραστηριότητα! Πάνω σε αυτή την εκτέλεση θεμελιώθηκε μια αντιπαλότητα που κρατά χρόνια και εκφράζεται από τότε μέσα στο γήπεδο κόντρα στην ομάδα της πρωτεύουσας, την αγαπημένη του Φράνκο. Για 46 ολόκληρα χρόνια η Μαδρίτη ήταν πάνω απ’ όλους για τον «Χενεραλίσιμο».Κάθε νίκη της Μπαρτσελόνα μέσα στο γήπεδο ήταν μια νίκη κόντρα στη δικτατορία.

Μπαρτσελόνα και Καταλονία είναι έννοιες ταυτόσημες, έχουν τις ίδιες διεκδικήσεις και τους ίδιους στόχους, όσο και αν πολλές φορές οι διοικήσεις του συλλόγου προσπάθησαν να κρατήσουν αποστάσεις για να έχουν αρμονική σχέση και συνεργασία με τη Μαδρίτη.

Από όλους όσοι πέρασαν τις τελευταίες δεκαετίες από την προεδρία των «μπλαουγκράνα», ο Ζοάν Λαπόρτα (2003-2010) ήταν αυτός που προέβαλε, ίσως ξεπερνώντας τα όρια αρκετές φορές, την ιδέα και το όραμα μιας ανεξάρτητης Καταλονίας. Ήταν αυτός που αποφάσισε να προστεθεί η καταλανική σημαία στην πίσω όψη της φανέλας. Κατηγορήθηκε για άκρατο καταλανισμό, ο οποίος πήγαζε πιθανότατα από τις δικές του πολιτικές φιλοδοξίες.

Ο διάδοχός του, Σάντρο Ροσέλ, λειτούργησε με μεγαλύτερη μετριοπάθεια και προσπάθησε να αποφύγει τις καταλανικές… εξάρσεις προβάλλοντας περισσότερο την ιδέα μιας παγκόσμιας Μπαρτσελόνα, με εκατομμύρια οπαδούς σε όλο τον κόσμο, περισσότερο από ένα κλαμπ που εκπροσωπεί αυστηρά την Καταλονία.  Ο Ροσέλ, βέβαια, δεν θα μπορούσε, σε καμία περίπτωση να αποτινάξει τον… καταλανισμό, όταν ο πατέρας του, Ζάουμε, υπήρξε εξέχων στέλεχος της πολιτικής παράταξης  Convergéncia, που κυβέρνησε την περιοχή.

Oι Καταλανοί θέλουν την πατρίδα τους ανεξάρτητη. Από την άλλη, όμως, δεν θέλουν να βλέπουν «clasico» ανάμεσα στη Μπαρτσελόνα και στην Εσπανιόλ, θέλουν τις ομάδες τους κόντρα σε αυτές της Ισπανίας. Η Μαδρίτη, όμως, απειλεί…

Τρία σενάρια, ποιο θα ισχύσει; 
Τι θα συμβεί τώρα με τη Μπαρτσελόνα, την Εσπανιόλ, τους άλλους συλλόγους της περιοχής και τους αθλητές που έχουν γεννηθεί εκεί;

-Για να συνεχίσουν να αγωνίζονται στα ισπανικά πρωταθλήματα, θα πρέπει να υπάρξει ειδική ρύθμιση από τις αρμόδιες Παγκόσμιες Ομοσπονδίες. Π.χ. για να παίζει η Μπαρτσελόνα στην Πριμέρα Ντιβιζιόν θα πρέπει να είναι μέλος της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Ισπανίας. Άρα, θα απαρνηθεί την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Καταλονίας;

-Θα αγωνίζονται στα πρωταθλήματα της Καταλονίας με αντιπάλους, για παράδειγμα, σε ότι αφορά το ποδόσφαιρο, ομάδες όπως οι Τζιρόνα, Σαμπαντέλ, Ταραγόνα, Κορνεγιά, Πρατ, Φιγκέρες, Γέιδα, Μπανταλόνα, Τζούπιτερ, Γκραμανέτ, Τεράσα, Οσπιταλέτ, Γιαγκοστέρα και Ταραγόνα…

Ένα επιπλέον ερώτημα είναι τι θα γίνει με τους Καταλανους αθλητές, οι οποίοι δεν θα μπορούν πια να λογίζονται ως κοινοτικοί… Θα είναι ξένοι και ως τέτοιοι θα παίρνουν μεταγραφή σε άλλους ευρωπαϊκούς συλλόγους. Η Καταλονία δεν θα είναι, επίσης, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρα δεν θα ισχύει η Συνθήκη Σένγκεν (εκτός αν παραμείνει εντός αυτής με ειδική συμφωνία). Διαβατήριο και βίζα θα απαιτείται για όλους τους αθλητές και τους προπονητές που θα χρειάζεται να ταξιδέψουν στην Καταλονία.

Εκτός Τσάμπιονς Λιγκ και Ευρωλίγκας

Η Καταλονία είναι η πιο πλούσια επαρχία της Ισπανίας. Σε πολιτικό επίπεδο η έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη θα σημάνει αυτόματα ότι εισέρχεται σε ένα ασταθές οικονομικό περιβάλλον. Εκτός Τσάμπιονς Λιγκ οι ποδοσφαιρικές ομάδες, εκτός Ευρωλίγκας οι ομάδες μπάσκετ. Φαντάζει απίθανο η UEFA και η FIBA Εurope να τη δεχθούν ως μέλος, σίγουρα θα ασκήσει βέτο η Ισπανία, αλλά ακόμα και αν γίνει δεκτή θα πρέπει να αρχίζουν οι ομάδες κάθε καλοκαίρι από τους πρώτους προκριματικούς γύρους. Επακόλουθη συνέπεια είναι ο περιορισμός των εσόδων είτε από τηλεοπτικά δικαιώματα είτε από χορηγίες, ενώ παραμένει αμφίβολο κατά πόσο σπουδαίοι θα… καταδεχθούν να πάρουν μεταγραφή στο καταλανικό πρωτάθλημα.

Γκουαρδιόλα, Γκασόλ, Ναδάλ, Μάρκεθ παίρνουν θέση

Η Μιρέια Μπελμόντε είναι μια από τις κορυφαίες κολυμβήτριες της Ισπανίας. Γεννημένη στην Μπαδαλόνα της Καταλονίας, η ολυμπιονίκης και παγκόσμια πρωταθλήτρια ρωτήθηκε για το δημοψήφισμα. Δεν θέλησε να πάρει θέση υπέρ αυτού και περιορίστηκε να πει: «Δεν θα ήθελα να εκφράσω γνώμη για το θέμα αυτό. Πάντα έλεγα ότι η Καταλονία είναι Ισπανία».

Ο Πεπ Γκουαρδιόλα, ένας από τους ανθρώπους του αθλητισμού, ο οποίος εδώ και δεκαετίες έχουν πολιτικό λόγο και έχει συμμετάσχει ενεργά στο κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας υπεραμύνθηκε του δικαιώματος των Καταλανών να ψηφίσουν για το μέλλον τους.

«Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο δεν αφορά την ανεξαρτησία, αλλά την δημοκρατία» είπε ο Ισπανός τεχνικός και συμπλήρωσε:  «Το μόνο που θέλουμε, και φαντάζομαι ότι όλη η Ευρώπη και όλος ο κόσμος το γνωρίζει, είναι να ψηφίσουμε. Δεν ζητάμε ανεξαρτησία, ζητάμε να ψηφίσουμε. Αυτό θέλουμε μόνο. Είμαι πεπεισμένος ότι και οι αντίθετες φωνές θα το σεβαστούν και θα προσέλθουμε χωρίς προβλήματα την 1η Οκτωβρίου στις κάλπες».

Τον περασμένο Ιούνιο ο προπονητής της Μάντσεστερ Σίτι συμμετείχε στις μαζικές διαδηλώσεις υπέρ της διενέργειας του δημοψηφίσματος. Ανέβηκε, μάλιστα, και στο βήμα και απηύθυνε το δικό του μανιφέστο.

«Είναι ξεκάθαρο ότι τον προσεχή Οκτώβριο θα κάνουμε το δημοψήφισμα για να αποφασίσουμε το μέλλον μας. Θα ψηφίσουμε παρά το γεγονός ότι οτ ισπανικό κράτος δεν το θέλει. Έχουμε προσπαθήσει 18 φορές να κάνουμε δημοψήφισμα και μας συμπεριφέρονται με απαράδεκτο τρόπο. Η ψήφος είναι το όπλο μας. Είμαστε θύματα ενός κράτους το οποίο ασκεί πολιτικές διώξεις. Έχουμε έναν υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος θέλει να καταστρέψει το σύστημα υγείας. Γνωρίζουμε, επίσης, τις πρακτικές που χρησιμοποιούνται για να σταματήσουν τα καταλανικά σχολεία. Είναι ένα πολιτικό σκάνδαλο και κάποιοι εξακολουθούν να μιλούν για δημοκρατία. Ζητάμε και την παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας για τις απειλές στην Καταλονία, για την καταστολή της ελευθερίας έκφρασης. Η κυβέρνηση της Καταλονίας πρέπει να γνωρίζει ότι είμαστε στο πλευρό της. Τώρα που απειλούν να καταπνίξουν τη φωνή της δημοκρατίας, θα υπερασπιστούμε τους εκπροσώπους μας. Είμαστε ταγμένοι σε αυτόν τον σκοπό» ανέφερε τότε στο… διάγγελμά του ο Γκουαρδιόλα και αποθεώθηκε.

O Πάου και ο Μαρκ Γκασόλ έχουν γεννηθεί στην Βαρκελώνη. Ο Πάου, ο κορυφαίος παίκτης στην ιστορία του ισπανικού μπάσκετ, πιστεύει ότι δεν είναι δυνατόν να απαγορευθεί στους Καταλανούς να ψηφίσουν. «Ουδείς μπορεί να στερήσει από κάποιον το δικαίωμα να ψηφίσει και μέσω της ψήφου να εκφράσει τη θέλησή του. Δεν ξέρω αν το δημοψήφισμα μπορεί να βοηθήσει, αλλά δεν μπορεί να αφαιρεθεί το δικαίωμα της ψήφου σχετικά με ένα θέμα το οποίο θα επηρεάσει όλους μας» ανέφερε ο σούπερ σταρ του μπάσκετ. «Ο κόσμος πρέπει να ψηφίσει. Είναι κάτι που στηρίζω απόλυτα. Όταν με ρωτούν από πού προέρχομαι, απαντώ: ‘Από τη μητέρα μου, από την Καταλονία, από την Ισπανία» σχολίασε ο Μαρκ.

Λίγε ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, ο Ζεράρ Πικε, με μήνυμά του στο twiiter, κάλεσε τους Καταλανούς να προσέλθουν ειρηνικά στην ψηφοφορία. «Από σήμερα μέχρι την Κυριακή ας εκφραστούμε ειρηνικά. Να μην τους δώσουμε καμία δικαιολογία. Αυτό είναι που θέλουν. Και εμείς θα τραγουδάμε δυνατά και περήφανα» έγραψε ο αμυντικός της Μπαρτσελόνα.

«Είναι απίστευτο ότι σε μια δημοκρατική χώρα κάποιοι δεν θέλουν να επιτρέψουν σε άλλους να αποφασίσουν. Το ποδόσφαιρο έπεται. Στην Ισπανία συμβαίνουν απίστευτα πράγματα. Υπάρχει ένας λαός, οι Καταλανοί, οι οποίοι θέλουν να ψηφίσουν και οι υπόλοιποι τους αντιμετωπίζουν εχθρικά» σχολίασε ο Τσάβι, επί χρόνια αρχηγός των «μπλαουγκράνα».

Υπέρ της ελευθερίας των πολιτών της χώρας να αποφασίζουν για ζητήματα τα οποία τους αφορούν τάχθηκε και ο Ράφα Ναδάλ, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν μπορεί να φανταστεί μια Ισπανία χωρίς την Καταλονία. «Καθένας είναι ελεύθερος να εκφράζει την άποψή του. Σέβομαι απόλυτα όσους στηρίζουν την ανεξαρτησία. Ως Ισπανός, βέβαια, δεν θα ήθελα να δω, δεν μπορώ να φανταστώ αυτή τη χώρα χωρίς την Καταλονία. Θα αποδεχθώ, ωστόσο, την απόφαση του καταλανικού λαού» σημείωσε ο νούμερο 1 τενίστας στον κόσμο.

«Είμαι Καταλανός, αλλά νιώθω Ισπανός. Είμαστε διαφορετικοί σε αυτοί τη χώρα, οι Ανδαλουσιάνοι, οι Καστεγιάνοι, αλλά όλοι ανήκουμε σε αυτήν» ήταν η τοποθέτηση του τρεις φορές παγκόσμιου πρωταθλητή στο Moto GP, Μαρκ Μάρκεθ, ο οποίος κράτησε σαφείς αποστάσεις από τους πιο… σκληροπυρηνικούς.

Η Καταλονία είναι αυτοδιοικούμενη περιφέρεια της Ισπανίας η οποία λειτουργεί βάσει του τροποποιημένου Καθεστώτος Αυτονομίας που θεσπίστηκε το 2006 μετά από έντονες διαβουλεύσεις και με την έγκριση περίπου του 75% των Καταλανών. Η προσέλευση στις κάλπες ωστόσο ήταν μικρότερη του 50%, ενώ το νέο καταστατικό ακυρώθηκε σε μεγάλο βαθμό από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας στις 10 Ιουλίου 2010.Το  Σύνταγμα της Ισπανίας αναγνωρίζει την Καταλονία, των 7,5 εκατομμυρίων κατοίκων, ως ιστορική εθνότητα.

Οι αρμοδιότητες της καταλανικής διοίκησης έχουν να κάνουν κυρίως με θέματα εκπαίδευσης, πολιτισμού, υγείας, κοινωνικών υποθέσεων, αλλά και ως ένα βαθμό οικονομικής διαχείρισης. Η περιοχή έχει δικό της κοινοβούλιο και περιφερειακή κυβέρνηση, αλλά και δική της αστυνομία.

Η Καταλονία είναι μια από τις πιο ισχυρές αλλά και πλούσιες περιοχές της Ισπανίας. Εκπροσωπεί περίπου το 16% των Ισπανών, οι οποίοι με τη σειρά τους παράγουν γύρω στο 20% του πλούτου της χώρας. Το 25% των εξαγωγών της χώρας γίνεται από την Καταλονία, ενώ η Βαρκελώνη είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά λιμάνια στη Μεσόγειο. άλλωστε φεύγει από την Καταλονία.

Ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα το οποίο προσπαθεί να αντιμετωπίσει η τοπική διοίκηση είναι το υπερβολικό χρέος.

Δεν είναι η πρώτη φορά που διεξάγεται δημοψήφισμα στην Καταλονία. Αντίστοιχο είχε διεξαχθεί και το Νοέμβριο του 2014 με τη συμμετοχή να αγγίζει το 40%. Οι ψηφοφόροι έπρεπε ουσιαστικά να τοποθετηθούν σε δυο βασικά ερωτήματα: «Θέλετε η Καταλονία να γίνει κράτος» και «Θέλετε αυτό το κράτος να είναι ανεξάρτητο;». Ποσοστό μεγαλύτερο του 80% απάντησε καταφατικά και στα δυο ερωτήματα.

Στις 2 Δεκεμβρίου 2015, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας ακύρωσε το ψήφισμα ανεξαρτησίας του Καταλανικού Κοινοβουλίου, μετά από προσφυγή της ισπανικής κυβέρνησης.