Πέρασαν 25 χρόνια από το τραγικό απόγευμα της 7ης Ιουνίου 1993 όταν στο Ντένκεντορφ της Γερμανίας κόπηκε το νήμα της ζωής του πιο χαρισματικού μπασκετμπολίστα που γέννησε ποτέ η Ευρώπη. Ο μύθος του Ντράζεν Πέτροβιτς, όμως, ζει ακόμη…
Αν και είναι δύσκολο να μην γνωρίζει κάποιος τι εστί Ντράζεν Πέτροβιτς, θα επιχειρήσουμε μια μίνι-αναφορά στα κυριότερα επιτεύγματά του πριν θυμηθούμε το δραματικό του τέλος, πριν από 21 χρόνια στο βροχερό αυτοκινητόδρομο A9 που συνδέει τη Νυρεμβέργη με το Μόναχο…
Γεννημένος στις 22 Οκτωβρίου 1964 στο Σίμπενικ της Κροατίας, ο Ντράζεν Πέτροβιτς από τα πρώτα του βήματα με την «πορτοκαλί Θεά» στα χέρια έδειξε το τι θα ακολουθήσει. Ο Κροάτης γκαρντ ξεκίνησε να παίζει μπάσκετ στη Σίμπενικ πριν βρεθεί στην Τσιμπόνα το 1984 κι αρχίσει να «χτίζει» το όνομά του. Ακολούθησε το 1988 η Ρεάλ Μαδρίτης κι ένα χρόνο αργότερα το όνειρο του ΝΒΑ έγινε πραγματικότητα.
Ο Ντράζεν Πέτροβιτς βρέθηκε αρχικά στους Πόρτλαντ Τρέιλ Μπλέιζερς, όμως, από τη στιγμή που δεν είχε το χρόνο συμμετοχής που θα περίμενε όντας ο μεγαλύτερος – μαζί με τον Νίκο Γκάλη – σταρ των ευρωπαϊκών γηπέδων, αποφάσισε το 1991 να φορέσει τη φανέλα των Νετς με τους οποίους έκανε… πράγματα και θαύματα, κερδίζοντας με το σπαθί του την αναγνώριση και στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού.
Στα χρόνια της… βασιλείας του, ο «Μότσαρτ» του ευρωπαϊκού μπάσκετ κατάφερε να πάρει σχεδόν τα πάντα! Κατέκτησε δυο ασημένια κι ένα χάλκινο Ολυμπιακό μετάλλιο, ένα χρυσό κι ένα χάλκινο στα Μουντομπάσκετ που πήρε μέρος, ενώ κατέκτησε ένα Ευρωμπάσκετ και ακόμα ένα χάλκινο μετάλλιο εκεί. Ο Πέτροβιτς είχε κερδίσει τέσσερις φορές το βραβείοEuroscar, ενώ αναδείχθηκε καλύτερος Ευρωπαίος παίκτης δυο φορές. Το 1985 του απονεμήθηκε χρυσό παράσημο ως ο καλύτερος αθλητής στη Γιουκγκοσλαβία, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως οι Νετς έχουν αποσύρει τη φανέλα με το νο3 προς τιμήν του, ενώ το 2002 μπήκε στο Naismith Memorial Basketball Hall of Fame.
Στην ανδρική ομάδα από τα 15 του…
Σε ηλικία 9 χρόνων άρχισε να ακολουθεί τον 14χρονο αδελφό του, Άτσα, στις προπονήσεις της τοπικής ομάδας. Έκανε μόνος του σουτ και όπως θυμάται ο Άτσα: «Φοβόμασταν μην τον πατήσουμε»! Το μπάσκετ είχε μπει στη ζωή του. Είχε γίνει η ζωή του. «Το να χάσω προπόνηση είναι για εμένα μια αφόρητη αμαρτία», είχε δηλώσει ο ίδιος. Στα 15 του αγωνιζόταν ήδη στην ανδρική ομάδα της Σίμπενικ, με την οποία έφτασε δύο φορές στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων (1982, 1983), αλλά ηττήθηκε και τις δύο από τη γαλλική Λιμόζ. Έκανε 500 σουτ καθημερινά μόνος του μετά την ομαδική προπόνηση. Το 1983 έγινε αρχηγός της Σιμπένκα, οδηγώντας τη σε νίκη στον τελικό του γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος επί της Μπόσνα, αλλά η ομοσπονδία της χώρας με δικαιολογία διαιτητικά λάθη αφαίρεσε τον τίτλο. Το 1984 αναχωρεί για το Ζάγκρεμπ και υπογράφει στην Τσιμπόνα. Στον πρώτο παιχνίδι του κόντρα στην ομάδα της καρδιάς του βάζει 56 πόντους και δηλώνει: «Δεν ήταν δύσκολο. Οι αναμνήσεις ήταν αναμνήσεις, η αγάπη είναι αγάπη, αλλά στο γήπεδο δεν αναγνωρίζω κανέναν. Θα σκοράρω 56 πόντους ξανά αν έχω την ευκαιρία».
Μία λαμπρή καριέρα έχει ήδη ξεκινήσει… Ύστερα από τέσσερα χρόνια στην κροατική ομάδα αναχωρεί για τη Ρεάλ Μαδρίτης κι από εκεί για το ΝΒΑ. «Ήταν ο μόνος παίκτης που με κοιτούσε στα μάτια χωρίς να φοβάται», ανέφερε για τον Πέτροβιτς ο Μάικλ Τζόρνταν. «Μη λυπάστε για το θάνατό του. Είναι φαινόμενο και θα ζει για πάντα», είπε ο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα όταν επισκέφτηκε τον τάφο του στο Μιρογκόι. «Είναι ο καλύτερος σουτέρ στο ΝΒΑ. Παίζει με καρδιά και θέληση, αποδεικνύοντας ότι πραγματικά αγαπά το παιχνίδι» δήλωσε ο Ρούντι Τομγιάνοβιτς. «Ακόμη κι αντίπαλος να είσαι, δεν μπορείς παρά να τον θαυμάσεις», παραδέχθηκε ο Σαμ Μπούι. «Δεν θα μπορούσες να ζητήσεις κάποιον καλύτερο συμπαίκτη», θυμάται ο Τσακ Ντέιλι. «Εργασιομανής, φανατικός, εθισμένος στο μπάσκετ! Όχι επειδή γυμναζόταν 7-8 ώρες καθημερινά, αλλά επειδή ποτέ δεν πήρε μία ημέρα ρεπό», τον περιέγραψε ο Αλεξάντερ Πέτροβιτς.
Το «λευκό» συμβόλαιο με τον Παναθηναϊκό…
Έχοντας κατακτήσει τα πάντα πια κι έχοντας γίνει ένας από τους καλύτερους σούτινγκ γκαρντ του ΝΒΑ, ο Πέτροβιτς ήταν το πλέον «καυτό» όνομα του καλοκαιριού του 1993 στο παγκόσμιο μπάσκετ. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής, οι Νετς είχαν καθυστερήσει να συζητήσουν μαζί του για την επέκταση του συμβολαίου του και ο ίδιος έδειχνε απογοητευμένος με τις εξελίξεις. Οι πληροφορίες τον ήθελαν να σκέφτεται την επιστροφή του στην Ελλάδα και μάλιστα υπήρξαν δημοσιεύματα που μιλούσαν ήδη για συμφωνία με τον Παναθηναϊκό.
Ένα από τα κίνητρα ήταν πως στην ομάδα αγωνιζόταν ήδη ο αδερφικός του φίλος, Στόγιαν Βράνκοβιτς. Εκτός από αυτό όμως, οι εφημερίδες της εποχής έγραφαν ότι ο Παύλος Γιαννακόπουλος, ο ιστορικός πρόεδρος της ΚΑΕ Παναθηναϊκός, πρόσφερε στον «Μότσαρτ» τριετές συμβόλαιο, υπογεγραμμένο ήδη εκ μέρους του για λογαριασμό της ομάδας, με ανοικτό το ποσό των απολαβών του Κροάτη σταρ. Η συμφωνία θεωρούταν δεδομένη και ο ίδιος ο Πέτροβιτς είχε δώσει συνεντεύξεις στις οποίες είχε αρχίσει να αναφέρεται στους στόχους του με τον Παναθηναϊκό…
Η φοβία για τα αεροπλάνα και το τραγικό απόγευμα
Ο Πέτροβιτς θεωρούσε τα αεροπλάνα «σίγουρο θάνατο». Όταν αποφάσισε να μην επιστρέψει στην Κροατία, από την Πολωνία όπου βρίσκονταν με την εθνική ομάδα της χώρας τους για τα προκριματικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1993, ο Βράνκοβιτς τον συμβούλευσε να ακολουθήσει την αποστολή, που θα έφευγε αεροπορικώς, καθώς είχε «κακό προαίσθημα». Όμως ο Πέτροβιτς μαζί με την αρραβωνιαστικιά του και μια Τουρκάλα φίλη τους, μπασκετμπολίστρια, αναχώρησαν για το Ζάγκρεμπ με ιδιωτικό αυτοκίνητο. Το απόγευμα ήταν βροχερό, η ορατότητα ελλιπής και ο δρόμος γλιστρούσε.
Ο Πέτροβιτς κοιμόταν και δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας όταν η αρραβωνιαστικιά του προσέκρουσε πάνω σε φορτηγό που είχε χάσει τον έλεγχο, εισχωρώντας στην οδική διαχωριστική νησίδα. Οι δύο κοπέλες τραυματίστηκαν, αλλά επέζησαν. Ο Ντράζεν, όχι. Ακριβώς την ίδια ημερομηνία, δέκα χρόνια πριν από το θάνατό του, είχε εκδοθεί η ταυτότητά του! Στο μουσείο στο Ζάγκρεμπ, δίπλα στην «Drazen Petrovic Halle», το κλειστό της Τσιμπόνα που πήρε το όνομά του, αποτελεί ένα από τα εκθέματα, μαζί με την πρώτη φανέλα του στη Σιμπένκα, το πρώτο στατικό ποδήλατο που χρησιμοποίησε ως επαγγελματίας, τα αναρίθμητα μετάλλια που κατέκτησε σε συλλογικό και εθνικό επίπεδο, το χρυσό ρολόι που φορούσε στο χέρι του την ημέρα του θανάσιμου δυστυχήματος. Το ρολόι, όπως και η ζωή του, σταμάτησε στις 17:20…
Τιμές και διακρίσεις μετά θάνατον…
Ο τάφος του Ντράζεν Πέτροβιτς βρίσκεται στο νεκροταφείο του Μιρογκόι στην Κροατία και έχει μετατραπεί σε… βωμό για τους απανταχού συμπατριώτες του αλλά και λάτρεις του μπάσκετ. Όπως αναφέραμε, το γήπεδο στη γενέτειρά του, το Σίμπενικ, πήρε το όνομά του όπως και μια κεντρική πλατεία του Ζάγκρεμπ. Εκτός από το Σίμπενικ και το Ζάγκρεμπ, στο Βούκοβαρ και την Πέτρινια υπάρχουν δρόμοι με το όνομά του…
Οι Νετς στις 11 Νοεμβρίου 1993 απέσυρα τη φανέλα με τον αριθμό 3 και το όνομά του, ενώ από το 1994 είχε καθιερωθεί ως βραβείο «Ντράζεν Πέτροβιτς», αυτό για τον MVP του τουρνουά McDonald’s. Επίσης, η Ολυμπιακή Επιτροπή της Κροατίας έδωσε το όνομά του στο ετήσιο βραβείο για τον καλύτερο νέο αθλητή το 2006, ενώ από τις 29 Απριλίου 1995 ένα άγαλμα του «Μότσαρτ» έχει στηθεί έξω από το Ολυμπιακό Μουσείο της Λοζάνης, στην Ελβετία.
Συγκινητική ήταν η στιγμή, οκτώ χρόνια μετά τον θάνατό του, στις 9 Ιουλίου 2001, όταν ο Γκόραν Ιβανίσεβιτς κατέκτησε το «Γουίμπλεντον» στο τένις και στους πανηγυρισμούς στο Σπλιτ μπροστά σε 100.000 Κροάτες φορούσε τη φανέλα του Πέτροβιτς κι αφιέρωνε το τρόπαιο στον αλησμόνητο Ντράζεν….
Ο Πέτροβιτς μπήκε, όπως αναφέραμε, στο Hall of Fame της Fiba το 2002, ενώ το 2006 δημιουργήθηκε το «Dražen Petrović Memorial Center», στο Ζάγκρεμπ. Ένας… ναός αφιερωμένος στον «Μότσαρτ» μέσα στον οποίο υπάρχουν αρκετά πράγματα από την πλούσια καριέρα του κι ένα τεράστιο άγαλμα, ύψους τεσσάρων μέτρων, του θρυλικού Ντράζεν την ώρα που ετοιμάζεται να σουτάρει… Μια χρονιά αργότερα, μπήκε και στο Hall ofFame του NBA.
Οι τελευταίες πράξεις τιμής προς την μνήμη του Ντράζεν, ήταν το άγαλμα που φτιάχτηκε στη γενέτειρά του, το Σίμπενικ, το 2011. Αυτό προσομοιάζει τον ίδιο σε παιδική ηλικία, να κάθεται στον πάγκο με μια μπάλα ανυπομονώντας να μπει στο παρκέ για να παίξει. Παράλληλα, το παιδικό του δωμάτιο ανακαινίστηκε και πήρε τη μορφή που είχε τότε, στα μέσα της δεκαετίας του ’70, στα πλαίσια της προσπάθειας να δημιουργηθεί ένα αντίστοιχο «Memoria Center» και στο Σίμπενικ. Αξιομνημόνευτη είναι κι η ενέργεια του Άντονι Μόροου, των Νετς, που πήρε μέρος στο διαγωνισμό τριπόντων του 2012 στο ΝΒΑ, φορώντας φανέλα του Ντράζεν…
***
Τι έλεγαν…
Νέβεν Σπάχια:
«Δεν άντεχε τις ήττες. Τις μισούσε. Όταν έχανε στα “μονά” δεν μιλούσε σε κανέναν για ώρες. Δεν άντεχε να χάνει ούτε στα χαρτιά. Όταν σαν παίκτης της Σιμπένκα γνώριζε την ήττα, έμενε για ώρες στο γυμναστήριο για να σουτάρει».
Τομ Νιούελ:
«Κανείς παίκτης δεν έχει δουλέψει σκληρότερα».
Αλεξάντερ Πέτροβιτς:
«Εργασιομανής, φανατικός, εθισμένος στο μπάσκετ! Ναι ήταν. Και ξέρετε γιατί; Όχι επειδή γυμναζόταν 7-8 ώρες τη μέρα, αλλά επειδή ποτέ δεν πήρε μια μέρα ρεπό. Τα χρόνια που έπαιξα μαζί με τον Ντράζεν στην Τσιμπόνα ήταν τα ευκολότερα της καριέρας μου».
Τσακ Ντέιλι (ένα χρόνο μετά το θάνατο του Πέτροβιτς):
«Έπρεπε να φύγω πέρσι από τους Νετς, όταν ο “καπετάνιος” μας έφυγε από το πλοίο»
Νταν Πίτερσον:
«Η Τσιμπόνα έχει καλούς παίκτες, αλλά ο Ντράζεν είναι μια ομάδα μόνος του».
Ρούντι Τομγιάνοβιτς:
«Είναι ο καλύτερος σουτέρ στο ΝΒΑ. Παίζει με καρδιά και θέληση, αποδεικνύοντας ότι πραγματικά αγαπά το παιχνίδι».
Ουίλις Ριντ (την ημέρα του δυστυχήματος):
«Σήμερα είναι σαν να έχασα έναν γιο».
Σαμ Μπούι:
«Ακόμη κι αντίπαλος να είσαι, δεν μπορείς παρά να τον θαυμάσεις».
Τσακ Ντέιλι:
«Δεν θα μπορούσες να ζητήσεις κάποιον καλύτερο συμπαίκτη».
Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα (όταν πήγε στον τάφο του Ντράζεν):
«Μη λυπάστε για το θάνατο του. Είναι φαινόμενο και θα ζει για πάντα».
Μάικλ Τζόρνταν:
«Ήταν ο μόνος παίκτης που με κοίταγε στα μάτια χωρίς να φοβάται».
***
…τι έλεγε
Για το ΝΒΑ:
«Το ΝΒΑ είναι πάνω από όλα επαγγελματισμός. Όταν χάνεις ο καθένας τραβάει το δρόμο του, δεν υπάρχουν φιλίες».
Για τις προπονήσεις:
«Το να χάσω προπόνηση ήταν για μια μένα μια αφόρητη αμαρτία».
Για τους 56 πόντους κόντρα στη Σιμπένκα, πρώτη ομάδα του:
«Δεν ήταν δύσκολο. Οι αναμνήσεις ήταν αναμνήσεις, η αγάπη είναι αγάπη, αλλά στο γήπεδο δεν αναγνωρίζω κανέναν. Θα σκοράρω 56 πόντους ξανά αν έχω την ευκαιρία».
Για τους 44 πόντους κόντρα στο Χιούστον:
«Δεν ξέρω γιατί, αλλά νιώθω ότι θα μπορούσα να κάνω τα πάντα εναντίον του Βέρνον Μάξουελ εκείνη τη μέρα».
Για τον Νίκο Γκάλη:
«Αν εγώ είμαι ο γιος του διαβόλου, ο Γκάλης είναι ο ίδιος ο διάβολος».
Για τα χρήματα:
«Είτε έχεις ένα, πέντε ή δέκα εκατομύρια πάλι τρως μια φορά γεύμα και δείπνο».
Για τον Παναθηναϊκό:
«Έδειξα πόσο αξίζω στο καλύτερο πρωτάθλημα του κόσμου και τα τώρα έρχομαι για να κατακτήσω και πάλι τίτλους. Θέλω να παίξω σε μία ομάδα που θα πάρει το πρωτάθλημα της Ευρώπης και το είπα τον Στόγιαν. Εσύ , ο Γκάλης ,εγώ και τα άλλα παιδιά του Παναθηναϊκού , αν είμαστε μαζί θα κάνουμε τον Παναθηναϊκό πρώτο στην Ευρώπη και τον κόσμο του ευτυχισμένο. Αλήθεια σου λέω από τώρα σκέφτομαι τον τελικό στο Τελ Αβίβ. Αυτός ο Παναθηναϊκός – αν υπογράψω- θα είναι μια ομάδα που δεν θα σκέπτεται ούτε θα φοβάται την ήττα , όπου και αν παίζει».
