Η 14η Ιουνίου 1987 είναι ημερομηνία – ορόσημο για τον ελληνικό αθλητισμό.
Εκείνη τη ζεστή κυριακάτικη νύχτα, η εθνική ομάδα της καλαθοσφαίρισης ανάγκασε όλους τους Έλληνες – φιλάθλους και μη- να βγουν στους δρόμους για να πανηγυρίσουν την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος μπάσκετ, την πρώτη στην ιστορία του αθλήματος, που ήλθε έπειτα από ένα συγκλονιστικό αγώνα με τη Σοβιετική Ένωση και νίκη με 103-101 στην παράταση.
Ήταν ο μεγαλύτερος θρίαμβος του ελληνικού αθλητισμού σε ομαδικό άθλημα μέχρι τότε και θα παραμείνει μέχρι το 2004, όταν η εθνική ομάδα θα κατακτήσει το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου.
Τα προηγούμενα χρόνια η εθνική ομάδα του μπάσκετ προερχόταν από συνεχόμενες αποτυχίες. Το 1985 δεν ήταν καν στο Ευρωμπάσκετ της Γερμανίας, ενώ δύο χρόνια στη Γαλλία είχε τερματίσει στην 11η θέση. Από το 1965 στη Μόσχα είχε να γνωρίσει πρόκριση στην οκτάδα. Και με αυτό το στόχο ξεκίνησε τις υποχρεώσεις της στο Ευρωμπάσκετ του 1987, που έγινε στο νεόδμητο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ), που είχε εγκαινιάσει το 1985 ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου. Λόγω έδρας, υπήρχε η πεποίθηση ότι η συμμετοχή της στην οκτάδα της διοργάνωσης θα ήταν υπέρβαση και θα αποτελούσε επιτυχία. Κανείς δεν περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε.
Στο 25ο Ευρωμπάσκετ συμμετείχαν 12 ομάδες (Ελλάδα, Σοβιετική Ένωση, Γιουγκοσλαβία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Δυτική Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία, Πολωνία, Ισραήλ και Ολλανδία), που χωρίστηκαν σε δύο ομίλους των έξι ομάδων η κάθε μία. Οι τέσσερις πρώτες ομάδες κάθε ομίλου θα περνούσαν στην προημιτελική φάση. Η εθνική μας κληρώθηκε στον πρώτο όμιλο, που ήταν και ο δυσκολότερος, με αντιπάλους τη Σοβιετική Ένωση, τη Γιουγκοσλαβία, την Ισπανία, τη Ρουμανία και τη Γαλλία.
Οι 12 παίχτες που συγκρότησαν την εθνική ομάδα στο Ευρωμπάσκετ του 1887 ήταν: Νίκος Γκάλης (Άρης Θ., 29 ετών), Παναγιώτης Γιαννάκης (Άρης Θ., 28 ετών), Παναγιώτης Φασούλας (ΠΑΟΚ, 24 ετών), Φάνης Χριστοδούλου (Πανιώνιος, 22 ετών), Μέμος Ιωάννου (Παναθηναϊκός, 29 ετών), Λιβέρης Ανδρίτσος (Παναθηναϊκός, 27 ετών), Αργύρης Καμπούρης (Ολυμπιακός Π., 25 ετών), Νίκος Σταυρόπουλος (ΠΑΟΚ, 27 ετών), Νίκος Λινάρδος (Πανιώνιος, 23 ετών), Μιχάλης Ρωμανίδης (Άρης Θ., 21 ετών), Νίκος Φιλίππου (Άρης Θ., 24 ετών), Παναγιώτης Καρατζάς (Παγκράτι, 21 ετών).
Οι αγώνες της Εθνικής στην τελική φάση
Η Ελλάδα τερμάτισε τέταρτη στον πρώτο όμιλο και κλήθηκε να αντιμετωπίσει, στις 10 Ιουνίου, την πρώτη του άλλου ομίλου, Ιταλία. Από την αρχή υπήρχε διάχυτη η αισιοδοξία ότι η εθνική μπορούσε να επικρατήσει της «σκουάντρα ατζούρα», μιας από τις παραδοσιακές δυνάμεις του αθλήματος με σπουδαίους παίχτες στη σύνθεσή της. Δεν την είχε κερδίσει ποτέ στον παρελθόν, αλλά ο προημιτελικός εξελίχθηκε σε μονόλογο και ο Νίκος Γκάλης έλεγε στο τέλος: «Ήμουν τόσο σίγουρος ότι θα κερδίσουμε, από την ώρα της παρουσίασης των ομάδων. Έβλεπα φοβισμένα τα μάτια των Ιταλών».
Η παρέα του Γκάλη και του Γιαννάκη δεν άφησε την παραμικρή αμφιβολία για τον νικητή. Με 38 πόντους του Γκάλη, 22 του Γιαννάκη και 12 του Καμπούρη, που ήταν η αποκάλυψη του αγώνα, επικράτησε των Ιταλών με 90-78 (49-35) και πέρασε πανηγυρικά στα ημιτελικά.
Οι συνθέσεις των ομάδων:
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 38 (1), Γιαννάκης 22 (4), Καμπούρης 14, Φασούλας 9, Ιωάννου 4, Χριστοδούλου 3 (1).
Ιταλία (Μπιανκίνι): Μοντέκι 5 (1), Τζεντίλε 5 (1) , Μανίφικο 14, Τονούτ 12, Μπρουναμόντι, Βιλάλτα 5 (1), Ρίβα 23 (3), Μοραντότι 2, Κόστα 4, Καρέρα 8.
Στα ημιτελικά της 12ης Ιουνίου ξαναβρήκε ως αντίπαλο τη Γιουγκοσλαβία, που είχε αποκλείσει στον δικό της προημιτελικό την Πολωνία με 128-81. Την ξανακέρδισε με επική ανατροπή στο δεύτερο ημίχρονο 81-77 (35-45). Ο Φάνης Χριστοδούλου με 18 πόντους (3 τρ.) ήταν ο καθοριστικός παράγοντας για τη μεγάλη νίκη, που έφερε την ομάδα του Κώστα Πολίτη στον τελικό της διοργάνωσης και την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου να μην φαντάζει όνειρο. Για δεύτερη φορά πεσμένοι στο καναβάτσο, οι Γιουγκοσλάβοι και ο Αζα Πέτροβιτς έβραζαν από το κακό τους και προκάλεσαν με τις δηλώσεις τους, ευχόμενοι «καλή τύχη στη Ρωσία».
Οι συνθέσεις των ομάδων:
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 30 (1), Γιαννάκης 14 (2) , Ανδρίτσος 8, Φασούλας 11, Χριστοδούλου 18 (3), Σταυρόπουλος, Καμπούρης, Φιλίππου, Ιωάννου.
Γιουγκοσλαβία (Τσόσιτς): Ντράζεν Πέτροβιτς 22 (3), Αλεξάντερ Πέτροβιτς 4, Κούκοτς 3 (1), Πάσπαλι 9 (1), Γκρμπόβιτς 14 (3), Ράντοβιτς 1, Βράνκοβιτς, Ραντοβάνοβιτς 2, Ντίβατς 13, Τσετίτσιανιν 9 (2).
Στον μεγάλο τελικό της 14ης Ιουνίου, ξαναβρήκε μπροστά της τη Σοβιετική Ένωση, η οποία στον άλλο ημιτελικό της διοργάνωσης είχε επικρατήσει της Ισπανίας με 113-96. Σύσσωμη η τότε πολιτική ηγεσία της χώρας και η αντιπολίτευση στις θέσεις των επισήμων με ελληνικές σημαίες στα χέρια περίμεναν με αγωνία τον τελικό. Αδιαχώρητο στο ΣΕΦ και όλη η Ελλάδα καρφωμένη στην τηλεόραση. Στον πάγκο της Εθνικής και ο σπουδαίος Ρόνι Σεϊκέλι με πολιτικά, για να εμψυχώσει τους παίκτες, έστω κι αν πριν από ένα χρόνο αγωνίστηκε με τις ΗΠΑ στο Μουντομπάσκετ κι έχασε το δικαίωμα να φορέσει κάποια στιγμή τη «γαλάζια» φανέλα.
Ο αγώνας ήταν συγκλονιστικός και κρίθηκε με τις δύο βολές του Λιβέρη Ανδρίτσου, που πήγε το ματς στην παράταση (89-89 η κανονική διάρκεια) και τις δύο βολές του Αργύρη Καμπούρη στην εκπνοή της παράτασης, που διαμόρφωσαν το τελικό σκορ 103-101 υπέρ της εθνικής μας.
Οι συνθέσεις των ομάδων:
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 40 (1), Γιαννάκης 10 (2) , Καμπούρης 10, Ρωμανίδης 3, Ανδρίτσος 10, Φασούλας 12, Ιωάννου 8, Χριστοδούλου 10 (1), Φιλίππου.
Σοβιετική Ένωση (Γκομέλσκι): Βολκόφ 4, Ταρακάνοφ 5, Χομίτσιους 10, Μπαμπένκο, Τικχονένκο, Βάλτερς 23 (2), Τκατσένκο 14 (1), Μαρτσουλιόνις 16 (1), Γιοβάισα 17 (4), Πανκράσκιν 8, Γκομπόροφ 4.
38 χρόνια μετά το χάλκινο μετάλλιο στο Κάιρο, η Ελλάδα ανέβαινε ξανά στο βάθρο και μάλιστα στο ψηλότερο σκαλί του. Η Ελλάδα ήταν πρωταθλήτρια Ευρώπης. Ποιος να το φανταζόταν εκείνα τα χρόνια. Πολυτιμότερος παίκτης αναδείχθηκε ο Νίκος Γκάλης (37 πόντοι μ.ο) και τη χρυσή πεντάδα της διοργάνωσης συγκρότησαν οι Νίκος Γκάλης, Παναγιώτης Γιαννάκης, Αντρές Χιμένεθ (Ισπανία), Σαρούνας Μαρτσιουλιόνις (ΕΣΣΔ) και Αλεξάντερ Βολκόφ (ΕΣΣΔ).
