Πριν από 124 χρόνια, τέτοιες ημέρες, σε ένα κλειστό γυμναστήριο στην Μασαχουσέτη γεννιόταν το άθλημα που έμελλε να γίνει από τα πλέον διάσημα στον πλανήτη
Τι ακριβώς κάνουν αυτοί οι δύο ηλικιωμένοι με το καλάθι και την μπάλα; Προφανώς προσπαθούν να θυμηθούν τα νιάτα τους. Στην φωτογραφία που τραβήχτηκε το 1928 πρωταγωνιστές είναι ο καθηγητής Τζέιμς Νάισμιθ με την σύζυγο του Μόουντ. Τι τους κάνει ξεχωριστούς ο πρώτος είναι ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε το basketball και η κυρία Μόουντ μία απο τις πρώτες γυναίκες που έπαιξαν εκεί πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 1890. Εκεί που θα μεταφερθούμε για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Δεκέμβριος του 1891 στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης. Οι σκληρές καιρικές συνθήκες κρατούν για άλλη μία περίοδο εντός του μικρού κλειστού γυμναστηρίου τους σπουδαστές του Κολεγίου της Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων. Έχουν περάσει αρκετές πάνω από τον ίππο, έχουν σκαρφαλώσει στα σχοινιά αλλά τόσο στους σπουδαστές όσο και τους καθηγητές τους είναι κοινό μυστικό ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι βαρετή. Ο διευθυντής του σχολείου, ένας ανοιχτόμυαλος παιδαγωγός είχε στείλει τον γυμναστή του σχολείου, τον τριαντάχρονο Τζέιμς Νάισμιθ, να παρακολουθήσει σεμινάρια σουηδικής γυμναστικής σε μία προσπάθεια να τα εντάξουν στο πρόγραμμα. Παράλληλα όμως του ανέθεσε να βρει ένα ομαδικό άθλημα που να μπορεί να παιχτεί σε κλειστό χώρο υπό τον όρο ότι δεν θα προκαλούσε τραυματισμούς σε όσους συμμετείχαν και δεν κατέστρεφε τον χώρο.Ο νεαρός καθηγητής αποδέχθηκε την πρόκληση και άρχισε να πειραματίζεται. Αρχικά προσπάθησε να φέρει αθλήματα που διεξάγονται σε ανοιχτούς χώρους εντός του γυμναστηρίου. Η αποτυχία ήταν παταγώδης. Τα πιο βίαια αθλήματα όπως το ράγκμπι γίνονταν ακόμη πιο επικίνδυνα στο σκληρό δάπεδο της αίθουσας ενώ οι προσπάθειες να μειωθούν τέτοια προβλήματα κατέληγαν σε φιάσκο με τους φοιτητές να συμμετέχουν απρόθυμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η προσπάθεια να παίξουν ποδόσφαιρο με μαλακά παπούτσια ώστε να μην τραυματίζουν τους αντιπάλους. Η μπάλα στα σουτ έφευγε και έσπαγε τα τζάμια.
Ο Νάισμιθ άλλαξε τακτική και από τον πειραματισμό κατέφυγε στην μίξη ήδη αθλημάτων που υπήρχαν με τους όρους και τις δυνατότητες που είχε στα χέρια του. Το άθλημα που άρχισε να σχεδιάζει είχε στοιχεία από το ράγκμπι. Οι δυο βασικές διαφορές ήταν ότι μπάλα δεν θα έπρεπε να μένει στα χέρια του παίκτη ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις και ότι η μπάλα δεν θα πήγαινε μόνο πίσω αλλά προς όλες τις κατευθύνσεις. Μετά βρήκε την κατάληξη. Κάθε άθλημα έχει είτε μία γραμμή τερματισμού ή ένα τρόπο σκοραρίσματος. Στην περίπτωση του το σκοράρισμα θα ήταν να μπει η μπάλα σε ένα κουτί, στο τέλος του γηπέδου. Και πως θα άρχιζε; Η σκέψη του ήταν ανάμεσα σε αυτή του πόλο όπου η μπάλα είναι στο κέντρο και οι αθλητές μετά το σφύριγμα του διαιτητή προσπαθούν να την διεκδικήσουν ξεκινώντας από τις δύο αντίθετες άκρες του γηπέδου, και του αμερικανικού ποδοσφαίρου όπου η μπάλα ρίχνεται ανάμεσα στις δύο ομάδες και γίνεται προσπάθεια διεκδίκησης της. Για να αποφύγει τους τραυματισμούς αποφάσισε την δεύτερη περίπτωση με μία τροποποίηση, την μπάλα θα την διεκδικούσε ένας παίκτης από κάθε ομάδα. Το νέο παιχνίδι είχε αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά στο μυαλό του νεαρού καθηγητή ο οποίος ετοιμάζονταν να δει και στην πράξη αν είχε εφαρμογή η ιδέα του.O Nάισμιθ ζήτησε από τον επιστάτη του σχολείου να του φέρει στο γυμναστήριο δύο κουτιά με άνοιγμα 18 ιντσών. Ο επιστάτης του ανέφερε ότι δεν είχε αλλά στην αποθήκη υπήρχαν δύο κοφίνια που μαζεύαν τα ροδάκινα. Ο Νάισμιθ αφού δείλιασε για μία στιγμή του είπε να τα φέρει τελικά στο γυμναστήριο και να τα κρεμάσει σε ένα ξύλο στα 10 πόδια (περίπου 3 μέτρα) και ο ίδιος κατευθύνθηκε προς το γραφείου του. Πήρε ένα κομμάτι χαρτί και μέσα σε λιγότερο από μία ώρα ανέπτυξε τους 13 κανόνες του θα διέπουν το νέο παιχνίδι.
1. Η μπάλα μπορεί να ριφθεί προς οποιαδήποτε κατεύθυνση με το ένα ή και τα δυο χέρια.2. Η μπάλα μπορεί να αναπηδά προς οποιαδήποτε κατεύθυνση είτε με το ένα, είτε με τα δυο χέρια, αλλά ποτέ με γροθιά.
3. Ένας παίκτης δεν μπορεί να τρέξει με την μπάλα. Ο παίκτης πρέπει να πασάρει την μπάλα από τη θέση στην οποία έπιασε τη μπάλα, αλλά επιτρέπεται να υποδεχθεί την πάσα ακόμα κι όταν τρέχει.
4. Η μπάλα πρέπει να κρατείται στα χέρια, χωρίς τη χρήση των βραχιόνων ή του σώματος.
5. Απαγορεύεται το χτύπημα με αγκώνα, το κράτημα, το σπρώξιμο ή η τρικλοποδιά με κάθε τρόπο στον αντίπαλο. Η πρώτη παραβίαση αυτού του κανονισμού απ’ ένα παίκτη θα μετρά ως φάουλ. Με τη δεύτερη ίδια παραβίαση, ο παίκτης θα αποβάλλεται μέχρι να μπει το επόμενο καλάθι ή αν υπάρχει καταφανής πρόθεση να τραυματίσει τον αντίπαλό του, για τον υπόλοιπο αγώνα και απαγορεύεται η αντικατάστασή του.
6. Καταλογίζεται φάουλ εάν κάποιος χτυπήσει την μπάλα με γροθιά, στις παραβάσεις των κανονισμών 3 και 4 και ό,τι περιγράφεται στον κανονισμό 5.
7. Εάν μια από τις δυο ομάδες κάνει τρία συνεχόμενα φάουλ θα μετρά ως καλάθι για τους αντιπάλους. Συνεχόμενα φάουλ σημαίνει χωρίς ο αντίπαλος εν τω μεταξύ να κάνει φάουλ.
8. Καλάθι επιτυγχάνεται όταν κάποιος παίκτης πετάξει την μπάλα από το έδαφος μέσα στο καλάθι κι αυτή μείνει εκεί . Απαγορεύοντας στην αμυνόμενη ομάδα να ακουμπήσει ή εμποδίσει την μπάλα από τη στιγμή που μπήκε μέσα στο καλάθι. Εάν η μπάλα μείνει στην άκρη του καλαθιού και οι αντίπαλοι μετακινήσουν το καλάθι, θα μετράει κανονικά.
9. Όταν η μπάλα βγαίνει εκτός γηπέδου, η επαναφορά θα γίνεται από τον πρώτο παίκτη που θα την ακουμπήσει. Σε περίπτωση διαφωνίας, ο επόπτης είναι αυτός που θα την επαναφέρει στον αγωνιστικό χώρο. Η επαναφορά της μπάλας θα πρέπει να γίνεται από τον παίκτη μέσα σε 5 δευτερόλεπτα. Αν την κρατήσει παραπάνω, αλλάζει κατοχή. Αν μια ομάδα προσπαθήσει να καθυστερήσει το παιχνίδι, ο επόπτης θα καταλογίσει φάουλ εις βάρος της.
10. Ο επόπτης είναι υπεύθυνος για τους παίκτες και ο απόλυτος υπεύθυνος για να κρατά σημειώσεις για τα φάουλ και για να υποδεικνύει στον διαιτητή πότε μια ομάδα συμπληρώνει τρία συνεχόμενα φάουλ. Έχει τη δύναμη να αποβάλει ένα παίκτη αν παρέβη τον κανονισμό νούμερο 5.
11. Ο διαιτητής είναι υπεύθυνος για την μπάλα και αποφασίζει πότε η μπάλα είναι «ζωντανή», εντός αγωνιστικού χώρου, ποια ομάδα έχει την κατοχή και κρατά και τον χρόνο του αγώνα. Αποφασίζει πότε έχει επιτευχθεί καλάθι, κρατά το σκορ κι έχει οποιαδήποτε άλλη εξουσία που συνήθως αφορά ένα διαιτητή.
12. Ο χρόνος του αγώνα είναι δυο ημίχρονο των 15 λεπτών με πέντε λεπτά διάλειμμα μεταξύ τους.
13. Η ομάδα που πετυχαίνει τα περισσότερα καλάθια σ’ αυτό το διάστημα αναδεικνύεται νικήτρια.
Όπως ανέφερε ο ίδιος χρόνια μετά πήρε αρκετή ώρα στους παίκτες να καταλάβουν και να συνηθίσουν τους κανόνες κάνοντας συνέχεια φάουλ με αποτέλεσμα κάποιες στιγμές οι μισή ομάδα είναι εκτός αγωνιστικού χώρου λόγου τιμωρίας. Το πιο σύνηθες λάθος που έκαναν ήταν να σπρώχνουν τους αντιπάλους τους συνηθισμένοι από το ράγκμπι. Σε λίγη ώρα όμως «έπιασαν το νόημα» με τους επιθετικούς να προσπαθούν να πετύχουν το καλάθι και τους αμυνόμενους να προσπαθούν να κρατήσουν τους αντιπάλους μακριά από το δικό τους. Η επίτευξη καλαθιού σε αυτό τον πρώτο αγώνα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη καθώς για κάθε ομάδα αγωνίζονταν 9 παίκτες. Τελικά επετεύχθη ένα καλάθι λίγο πριν την λήξη του χρόνου που ήταν και το μοναδικό που μπήκε στον πρώτο αγώνα μπάσκετ στην ιστορία που έλαβε χώρα στα μέσα Δεκεμβρίου του 1891. Πρώτος σκόρερ ιστορικά καταγράφηκε ο Ουίλιαμ Τσέις.Σε αντίθεση με τα άλλα παιχνίδια που είχαν δοκιμαστεί και είχαν αποτύχει το συγκεκριμένο «νέο παιχνίδι» κέρδισε τους παίκτες και τους ελάχιστους θεατές, με αποτέλεσμα να θέλουν να παίξουν παραπάνω αν και η ώρα είχε περάσει και έπρεπε να μπουν στις τάξεις για το επόμενο μάθημα. Στις επόμενες ημέρες το παιχνίδι εξελίχθηκε – άνοιξαν τα καλάθια – και όλο και περισσότεροι ήθελαν να συμμετάσχουν ή να το παρακολουθήσουν. Στις διακοπές των Χριστουγέννων οι σπουδαστές που επισκέπτονταν τους δικούς μιλούσαν στους φίλους τους για το νέο σπορ το οποίο σε χρόνο ρεκόρ διαδόθηκε από άκρη σε άκρη στην Αμερική.
Λίγο μετά το τέλος του πρώτου αγώνα οι κανόνες που είχαν αναρτηθεί στον πίνακα ανακοινώσεων του γυμναστηρίου. Στον Νάισμιθ δεν έκανε ιδιαίτερη εντύπωση όμως δύο εβδομάδες μετά ένας μαθητής, ο Μάχαν πλησίασε τον γυμναστή και του ανέφερε ότι ήταν αυτός ο οποίος είχε πάρει τους κανόνες από τον πίνακα καθώς πίστευε ότι αυτό το άθλημα σύντομα θα γινόταν διάσημο και ήθελε να τους κρατήσει ως αναμνηστικό. Τους έδωσε στον Νάισμιθ ο οποίος τους κράτησε στο αρχείο του για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο Μάχαν πρότεινε στον καθηγητή του άθλημα να πάρει το όνομα του και να λέγετε «Naismith-ball». O Νάισμιθ που φημίζονταν για το χιούμορ του είπε ότι με «το όνομα αυτό ήταν η σίγουρη μέθοδος να καταδικαστεί το παιχνίδι πριν ακόμη ξεκινήσει». Στην δεύτερη πρόταση που ήταν το basket-ball (σ.σ. παρέμεινε ως δύο ξεχωριστές λέξεις έως το 1921) ο Νάισμιθ ήταν θετικός και όλα τα υπόλοιπα είναι ιστορία.– Με πληροφορίες από το βιβλίο James Naismith. The man who invented basketball
