Πραγματοποιείται σήμερα στις Βρυξέλλες, η συνεδρίαση του Eurogroup, που θα σηματοδοτήσει την έξοδο της Κύπρου από το τριετές πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής, που λήγει επίσημα στις 31 Μαρτίου.
Η Κύπρος γίνεται η τέταρτη χώρα που θα εξέλθει του προγράμματος στήριξης, έπειτα από την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Ξεπερνώντας τους δημοσιονομικούς στόχους αλλά και τις δυσοίωνες προβλέψεις, η Κύπρος άντλησε τα 7,5 δισ. ευρώ από τα 10 δισ. του συνολικού χρηματοδοτικού φακέλου.
Η Κύπρος, όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, δεν θα ζητήσει προληπτική πιστωτική γραμμή στήριξης.
Η έξοδος γίνεται ενώ η ένατη αξιολόγηση του προγράμματος και η εκταμίευση της 10ης δόσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης παραμένει σε εκκρεμότητα, λόγω της μη συμμόρφωσης με το τελευταίο προαπαιτούμενο, που ήταν η έγκριση της νομοθεσίας για την ίδρυση της κρατικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών ιδιωτικού δικαίου, στο πλαίσιο της διαδικασίας αποκρατικοποίησης της Cyta. Το ίδιο ίσχυσε και για την Πορτογαλία, η οποία εξήλθε του μνημονίου αφήνοντας πίσω μία δόση.
Με την ολοκλήρωση του μνημονίου, και με βάση τους ενισχυμένους κανόνες εποπτείας, θα πραγματοποιούνται δύο φορές το χρόνο οι μεταμνημονιακοί έλεγχοι (postp-programme surveillance), οι οποίοι θα συνεχιστούν μέχρι την εξόφληση του 75% του χρέους.
Για την σημερινή ημέρα ορόσημο για τη Κύπρο το ΚΥΠΕ (Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων) δημοσίευσε ειδικό αφιέρωμα που ακολουθεί.
Στα τρία χρόνια υλοποίησης του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, η Κύπρος κατάφερε να διαψεύσει τις αρχικές, καταστροφικές προβλέψεις των δανειστών, αλλά και τις εν συνεχεία βελτιωμένες εκτιμήσεις, ξεπερνώντας τρίμηνο με τρίμηνο τους δημοσιονομικούς στόχους. Οι δανειστές προέβλεπαν στην αρχική ανάλυση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους ότι η κυπριακή οικονομία θα… καταποντιζόταν με μια συρρίκνωση του ΑΕΠ που πλησίαζε το 13% του ΑΕΠ στα πρώτα δύο χρόνια. Ωστόσο, η οικονομία αποδείχθηκε πολύ πιο ανθεκτική περιορίζοντας τις απώλειες σχεδόν στο μισό.
Οι τομείς που έσωσαν την κατάσταση ήταν η ιδιωτική κατανάλωση (αρχική πρόβλεψη -13% το 2013), η οποία δεν εξαφανίστηκε, ο τουρισμός και ο κλάδος των επαγγελματικών υπηρεσιών, ο οποίος διέψευσε τις εικασίες για μαζική έξοδο ξένων εταιρειών.
Η καλύτερη απόδοση της οικονομίας, σε συνδυασμό με το αυστηρό πρόγραμμα περικοπών των δημοσίων δαπανών, που υλοποίησε το Υπουργείο Οικονομικών, είχαν ως αποτέλεσμα την πρώτη πανηγυρική διάψευση των προβλέψεων, που αφορούσαν το πρωτογενές ισοζύγιο (το ισοζύγιο εξαιρουμένων των δαπανών για εξυπηρέτηση του χρέους), αφού αντί ελλείμματος το ισοζύγιο γύρισε πλεονασματικό από το 2013, δύο χρόνια νωρίτερα απ` ότι προβλεπόταν, παραμένοντας στο θετικό πρόσημο καθ` όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Το ίδιο συνέβη και στο δημοσιονομικό ισοζύγιο, με την Κύπρο στην ουσία να εξέρχεται της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος (διορθωτική πρόνοια του Συμφώνου Σταθερότητας όταν το έλλειμμα ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ) από το 2014.
Η θεαματικά καλύτερη εικόνα των δημοσίων οικονομικών, είχε ως αποτέλεσμα η Κύπρος να μην αντλήσει όλα τα χρήματα του χρηματοδοτικού φακέλου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, απορροφώντας τελικά 7, 25 δισ. ευρώ από τα συνολικά 10 δισ. που προέβλεπε ο χρηματοδοτικός φάκελος. Αυτό οδήγησε σε άλλη μια διάψευση, αυτήν της πορείας του δημοσίου χρέους. Αρχικά οι δανειστές προέβλεπαν ότι το δημόσιο χρέος θα κορυφωθεί το 2015 στο 126% του ΑΕΠ και θα υποχωρούσε κοντά, αλλά πάνω του 100% το 2020. Η Κύπρος βγαίνει από το μνημόνιο με το χρέος να αντιστοιχεί γύρω στο 106% του ΑΕΠ, 20 ολόκληρες μονάδες από την πρόβλεψη του 2013, με την τροχιά να είναι καθοδική.
Όπως ισχύει σε όλα τα μνημόνια, οι χώρες που δέχονται οικονομική βοήθεια πρέπει να έχουν τη δική τους συνεισφορά στη διάσωση. Ωστόσο, στην περίπτωση της Κύπρου η συνεισφορά υπήρξε ιδιαίτερα αιματηρή, με τα νούμερα να ισοδυναμούν ή ακόμα, αναλόγως της οπτικής γωνιάς που το βλέπει κανείς, να υπερβαίνουν τα χρήματα που μας έδωσαν οι δανειστές. Το 2012 όταν η Κύπρος ζήτησε επίσημα οικονομική στήριξη (Ιούνιος 2012), το δημόσιο χρέος υπερέβαινε στο 80% του ΑΕΠ, κάτι που αμέσως έφερε στο τραπέζι το θέμα βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 125% (με βάση το όριο που θέτει το ΔΝΤ). Γιατί το ΔΝΤ και ο ΕΜΣ να δώσει 17,5 δισ. ευρώ (10 δισ. για τράπεζες και 7,5 δισ. για δημοσιονομικά, με βάση την εκτίμηση του 2012) για να σωθεί ο υπερμεγέθης τραπεζικός και αφερέγγυος τομέας, ήταν η επίμονη θέση των δανειστών.
Έτσι επιβλήθηκε το πρωτοφανές κούρεμα καταθέσεων ως μέτρο για ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, ή όπως ονομάστηκε, διάσωση με ίδια μέσα (bail-in), σε αντίθεση με το κλασσικό bail-out, που στην ουσία αποτελεί τη διάσωση των τραπεζών με χρήματα των φορολογουμένων.
Μετά την διαγραφή των υφιστάμενων μετόχων και την μετατροπή των αξιογράφων σε μετοχές, υλοποιήθηκε το κούρεμα καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας Κύπρου, ενώ η Λαϊκή Τράπεζα οδηγήθηκε σε κλείσιμο, εξανεμίζοντας τις καταθέσεις πέραν των 100.000 ευρώ, με τις τελευταίες να μεταφέρονται στην Τράπεζα Κύπρου. Αποτέλεσμα, με βάση τα στοιχεία του ΔΝΤ, να χαθούν εν μια νυκτί 9.4 δισ. Αν κάποιος προσθέσει τα 10 δισ. που μας έδωσαν αρχικά οι δανειστές το πιο πάνω νούμερο, τότε ο λογαριασμός ανεβαίνει στα 19,4 δισ. ευρώ.
Μοσκοβισί: Αναγκαία η επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα
Ωστόσο, εκτός από την Κύπρο που βγαίνει από το Μνημόνιο, το Eurogroup θα συζητήσει σήμερα για την Ελλάδα και συγκεκριμένα για την επιστροφή των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα.
Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο επίτροπος Οικονομίας Πιερ Μοσκοβισί προσερχόμενος στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στις Βρυξέλλες, «οι θεσμοί πρέπει να δείξουν σήμερα ότι έχουν κοινή άποψη για την αξιολόγηση».
Σύμφωνα με τον ίδιο αυτό σημαίνει πρώτον, ότι οι συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο στην Αθήνα είναι εποικοδομητικές, δεύτερον, ότι υπάρχει ακόμα ορισμένη δουλειά που πρέπει να γίνει, τρίτον, υπάρχουν περιθώρια ελιγμών στο θέμα των μεταρρυθμίσεων, τέταρτον, ότι είναι αναγκαία η επιστροφή των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα με προοπτική να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση το συντομότερο δυνατό.
«Αυτή είναι η πολιτική απόφαση που πρέπει να ληφθεί σήμερα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την προσφυγική κατάσταση στην Ελλάδα», σχολίασε ο Γάλλος επίτροπος.
