Πέρασε ένας ολόκληρος χρόνος από το κολασμένο καλοκαίρι του 2015 οπότε και ανακοινώθηκε το δημοψήφισμα, έκλεισαν οι τράπεζες και επιβλήθηκαν τα capital controls που συνεχίζουν μέχρι και σήμερα.
ριν από ένα χρόνο ακριβώς ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας σε δραματικούς τόνους ανακοίνωνε ότι η Ελλάδα προχωράει σε δημοψήφισμα, ενώ ήδη οι πολίτες σχημάτιζαν ουρές στις ATM για να σηκώσουν χρήματα υπό το φόβο επιβολής capital controls.
Τα όσα ακολούθησαν είναι λίγο ή περισσότερο γνωστά, ενώ νωπές είναι ακόμη οι μνήμες από τις ταραγμένες μέρες μέχρι τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος την 5η Ιουλίου.
Οι πολίτες έκαναν ουρές έξω από τις τράπεζες για να σηκώσουν 60 ευρώ την ημέρα (όριο που ουσιαστικά ισχύει έως και σήμερα απλά η ανάληψη γίνεται αθροιστικά), ο Αλέξης Τσίπρας έβγαλε έρπη μέχρι να διεξαχθεί το δημοψήφισμα και ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάννης Βαρουφάκης – σύμφωνα με το New Yorker που εκείνες τις μέρες τον ακολουθούσε για ένα από τα γνωστά αφιερώματα – προχώρησε στην επιβολή των capital controls και την επόμενη νύχτα, είπε στη Δανάη Στράτου, επιστρέφοντας στο σπίτι: «Αγάπη μου, έκλεισα τις τράπεζες». Ή, όπως γράφει ακριβώς το κείμενο, με την τυπική αγγλική φράση: «Ηoney, I just shut the banks».
Το Ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 προκηρύχθηκε στις 28 Ιουνίου του 2015 (ΦΕΚ Α΄ 63) και διεξήχθη στις 5 Ιουλίου του ίδιου έτους. Η ανακοίνωσή του έγινε την 27η Ιουνίου από τον Αλέξη Τσίπρα.
Ως ερώτημα είχε αν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών, Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ε.Ε.), Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.) και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Δ.Ν.Τ.) η οποία προτάθηκε στις 25 Ιουνίου 2015 και ως αποτέλεσμα είχε την απόρριψη της πρότασης του σχεδίου συμφωνίας με ποσοστό 61,3%.
Αφορμή της πρότασης διεξαγωγής του υπήρξε η αποτυχία επίτευξης συμφωνίας στις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους δανειστές της έως τα τέλη Ιουνίου του 2015. Τελικά μετά το δημοψήφισμα η Ελλάδα πήρε μια άλλη συμφωνία και ένα τρίτο μνημόνιο άνω των 80 δισ. ευρώ.
Τα γεγονότα
Η πρόταση για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα τις πρώτες ώρες του Σαββάτου 27 Ιουνίου 2015, μετά από σύσκεψη του κυβερνητικού (και αργότερα υπουργικού) συμβουλίου το βράδυ της προηγούμενης ημέρας στο Μέγαρο Μαξίμου.
Σύμφωνα με τη σχετική απόφαση και πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου προς τη Βουλή, «ο ελληνικός λαός καλείται να αποφασίσει με την ψήφο του εάν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup στις 25 Ιουνίου και αποτελείται από δύο έγγραφα, τα οποία συγκροτούν την πρόταση επί της οποίας προτείνεται το δημοψήφισμα». Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» (Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού). Το δεύτερο κείμενο τιτλοφορείται «Preliminary Debt sustainability analysis» (προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους).
Το κείμενο του δημοψηφίσματος αναλυτικά:
«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους;
Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»).
Όσοι από τους πολίτες της χώρας απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ. Όσοι από τους πολίτες της χώρας συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ.»
Η απόφαση για την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος λήφθηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο σε συνεδρίασή του την ίδια ημέρα της ανακοίνωσης της πρότασης της διεξαγωγής. Στην ονομαστική ψηφοφορία που διεξήχθη τις πρώτες ώρες της 28ης Ιουνίου στο ελληνικό κοινοβούλιο με σκοπό την απόφαση διεξαγωγής του δημοψηφίσματος την 5η Ιουλίου, 178 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της διεξαγωγής και 120 κατά, σε σύνολο 298 βουλευτών.
Υπέρ της διεξαγωγής ψήφισαν βουλευτές από την συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Η Νέα Δημοκρατία μαζί με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι ψήφισαν κατά, ενώ τοΚΚΕ τάχθηκε συνολικά κατά, τόσο σε ότι αφορά τις προτάσεις των δανειστών όσο και ότι αφορά τις προτάσεις της κυβέρνηση και ζήτησε να διεξαχθεί ονομαστική ψηφοφορία προκειμένου να συμπεριληφθεί στο δημοψήφισμα η πρότασή του για αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και για κατάργηση όλων των μνημονίων και των εφαρμοστικών νόμων, ωστόσο η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από το προεδρείο της Βουλής.
Οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων
Οι αντιδράσεις των Ευρωπαϊκών θεσμών ήταν αρνητικές για την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, και πήραν ξεκάθαρη θέση υπέρ του «Ναι» και έλεγαν τότε ότι «στο δημοψήφισμα οι Έλληνες πολίτες καλούνται να απαντήσουν αν θα παραμείνουν στο Ευρώ ή θα επιστρέψουν στην δραχμή». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεσήμανε το χρονικό σημείο του δημοψηφίσματος ρωτώντας γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν αποφάσισε να διεξαχθεί υπό ομαλότερες συνθήκες πριν τις 30 Ιουνίου, ημερομηνία που έληγε η παράταση του προγράμματος. Επεσήμανε ακόμα ως περίεργο το ότι η κυβέρνηση ζητά τη γνώμη των Ελλήνων πολιτών για την πρόταση της 25ης Ιουνίου, αντί της πιο πρόσφατης της 26ης Ιουνίου, με την ελληνική κυβέρνηση να απαντά πως δεν ενημερώθηκε για την πρόταση.
Μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, το Σάββατο συνεδρίασε το Eurogroup και αποφάσισε να μην παρατείνει το μνημόνιο της Ελλάδας μετά το βράδυ της 30ης Ιουνίου, οπότε και έληγε, και ενώ η ελληνική κυβέρνηση είχε αιτηθεί δύο φορές να δωθεί μια σύντομη παράταση ώστε να γίνει ομαλά η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Ήταν οι μέρες που η Ελλάδα βγήκε από το μνημόνιο – έστω για λίγο – μετά από χρόνια.
Το απόγευμα της Κυριακής 28 Ιουνίου, το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση για το δημοψήφισμα και τη μη παράταση του προγράμματος, αποφάσισε να μην αυξήσει το ποσό της ρευστότητας που χορηγεί στις ελληνικές τράπεζες μέσω του ELA.
Ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, Γιάννης Βαρουφάκης, ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση δεν προέκρινε την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων, ισχυριζόμενος ότι πρόκειται για «μια αντίφαση στο πλαίσιο μιας νομισματικής ένωσης», ωστόσο, μετά την απόφαση της ΕΚΤ, συνεδρίασε το ίδιο απόγευμα το Συμβούλιο Συστημικής Ευστάθειας που εισηγήθηκε στο υπουργικό συμβούλιο την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων. Αργά τη νύχτα της Κυριακής το υπουργικό συμβούλιο αποδέχτηκε την εισήγηση και τα ξημερώματα της Δευτέρας εκδόθηκε πράξη νομοθετικού περιεχομένου με την οποία η περίοδος από τις 28 Ιουνίου έως τις 6 Ιουλίου κηρύχθηκε τραπεζική αργία και τέθηκε ημερήσιο όριο αναλήψεων από τα μηχανήματα αυτόματης ανάληψης μετρητών 60 ευρώ.
Πηγή: newsbeast
